ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ
Η βραβευμένη με το Α’ βραβείο του ομίλου Unesco Τ.Λ.Ε.Ε για τον θεατρικό μονόλογο Το μπλουζ της Κυριακής και αντιπρόεδρος του σωματείου Ράφι της Αγάπης, Νατάσα Καραμανλή, στις 3 Μαρτίου θα παρουσιάσει για πρώτη φορά το νέο της διπλό βιβλίο με δύο τίτλους και δύο εξώφυλλα, Το μπλουζ της Κυριακής και Ωτακουστής. Λίγο πριν την πολυαναμενόμενη παρουσίαση στην πόλη μας η συγγραφέας απάντησε στις ερωτήσεις του φιλμ νουάρ.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Μιλήστε μας για σας.
ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ: Ξεκινάτε δυναμικά τη συνέντευξη βλέπω. Ας είναι, στα δύσκολα λοιπόν, επικεντρώνοντας στη σκέψη μου στο εγώ, ο μίτος της ύπαρξης μου περιστρέφεται γύρω από τρεις βασικούς άξονες: ευγένεια, λέξεις, προσφορά. Με εκλύουν τα ευγενή άτομα και απεχθάνομαι την αγένεια σε κάθε της μορφή. Αδυνατώ να ζήσω δίχως την ομορφιά των λέξεων και καταδιώκω την συντροφιά τους σε κάθε έκφανση της ζωής μου. Οι λέξεις πλάθονται για να διαβάζονται, να ακούγονται, να δημιουργούν εικόνες και μνήμες, να συμπλέουν με τη μουσική και να ξεκλειδώνουν ψυχές. Ήσσονος σημασίας αν θα είναι ποιητικές, θεατρικές ή πεζές. Το μοίρασμα βαραίνει περισσότερο από το ύφος. Όσον αφορά στην προσφορά, θεωρώ ότι το άτομο που είναι σε θέση να προσφέρει έστω κι ένα ψήγμα από τα αποθέματα του κουράγιου του ή της δύναμής του, της ψυχής του εν τέλει, είναι ευλογημένο, καθώς η προσφορά εμπερικλείει στα σπάργανά της μια μορφή αθανασίας. [wp_ad_camp_1]
Δ.Β.: Στις 3 Μαρτίου παρουσιάζετε το νέο σας βιβλίο. Μιλήστε μας για αυτό.
Ν.Κ.: Στις 3 Μαρτίου, ουσιαστικά τολμώ να κάνω μια τρελή ιδέα μου πράξη. Μια καινοτομία, αν προτιμάτε, αναφορικά με τα συγγραφικά όσο και εκδοτικά δεδομένα. Το εν λόγω βιβλίο λοιπόν, θα είναι διπλό. Με δύο τίτλους και δύο εξώφυλλα. «Το μπλουζ της Κυριακής» και «Ωτακουστής». «Το μπλουζ της Κυριακής» είναι ένας θεατρικός μονόλογος, που απέσπασε το Α’ βραβείο του ομίλου Unesco Τ.Λ.Ε.Ε. και πραγματεύεται τον «διάλογο» μιας γυναίκας με τον χρόνιο πόνο της. Η ηρωίδα πάσχει από Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα , όπως κι εγώ, και ο εφιάλτης του μόνιμου πόνου ξύνει διαρκώς τις πληγές της. Ο χρόνιος πόνος γεννά δυσαρέσκεια, ανασφάλεια, αγωνία κι ερωτηματικά δυσβάσταχτα κάτω από το πρίσμα της μοναξιάς. Η δυσκολία επικοινωνίας με την μητέρα της, η φυγή της κόρης της στο εξωτερικό, δυσχεραίνουν πιότερο τη θέση της έναντι της ασθένειας. Όλα μοιάζουν σκοτεινά στο κάστρο του πόνου. Η θεατρική νουβέλα «Ωτακουστής» είναι η καταγραφή μιας ανυπεράσπιστης μοναξιάς, σχεδόν υποχθόνιας θα έλεγα. Κινείται στα πλαίσια του ψυχολογικού δράματος, του τρόμου και μιας υφέρπουσας ποιητικότητας, που ωστόσο δεν αναλώνεται προς τέρψιν, παρά ως βοηθητικός μοχλός που κατορθώνει να σκιαγραφήσει το πορτραίτο της ηρωίδας. Πρόκειται για μια αμιγώς εσωτερική νουβέλα, ταυτόσημη με την ψυχοσύνθεση της αλλόκοτης ηρωίδας. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Ανάτυπο και θα διατίθεται σε όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία, καθώς και στο e-shop του εκδοτικού οίκου.
«Κάθε μέρα ξημερώνει την ίδια θλίψη, το ίδιο αποπνικτικό συναίσθημα μιας ανυπόφορης κενότητας. Δευτέρα, Τρίτη Τετάρτη, Κυριακή…. Οι μέρες είναι απλά μια επινόηση, ένα ράφι για να κρεμάω τις λέξεις μου, δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα. Ξεβγάζονται από πάνω μου δίχως να αφήνουν το σημάδι τους, όπως οι ώρες. Άχρηστες και άχρονες τρέχουν γύρω από εμένα, με προσπερνούν. Μόνο για λίγο σκοντάφτουν πάνω μου και με ξεχνούν.» (Απόσπασμα «Ωτακουστής»)
Δ.Β.: Πώς ξεκίνησε το ταξίδι σας στο χώρο της τέχνης και πιο συγκεκριμένα της συγγραφής;
Ν.Κ.: Αρκετά πρώιμα, στο γυμνάσιο. Με την σύνταξη της σχολικής εφημερίδας. Είχα μια αδυναμία στις λέξεις από παιδί. Με τυραννούσαν οι έννοιες τους, οι παραφθορές τους, επιθυμούσα να τις κατακτήσω, να τις κρατήσω για πάντα μέσα μου. Το ιδιότροπο αυτό χαρακτηριστικό μου βρήκε καταφύγιο για λίγο ένα είδος νεανικής ποίησης, για να μεταπηδήσει αμέσως μετά σε πρωτόλεια διηγήματα, συχνά αστυνομικής ή εγκληματικής σύλληψης. Για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, η ύπαρξη της κόρης μου σίγασε όλες τις λέξεις μέσα μου. Ήταν τόσο μοναδικά απολαυστικές οι δικές της που δεν υπήρχε χώρος για τις υπόλοιπες. Ήταν σα να σταμάτησε απότομα το καρουζέλ στο οποίο επέβαινα και τα αλογάκια είχαν μετατραπεί σε αγάλματα. Αν μου έλειψαν; Όχι ιδιαίτερα, καθώς δεν αποποιήθηκα ποτέ μου την συνήθεια να κρατώ ημερολόγιο. Υποκατάστατο ίσως, μα απολύτως απαραίτητο. Μετά ήρθε το προσωπικό μου blog, soufrazeta κι η ανάγκη να επικοινωνήσω προς τα έξω τις λέξεις που με κατέτρεχαν. Έτσι γράφτηκε το πρώτο μου βιβλίο, «Το καλοκαίρι στον φάρο» που τιμήθηκε με έπαινο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά. Ακολούθησαν διάφορες βραβεύσεις σε διηγήματα, ποίηση καθώς και το Α΄ βραβείο για «Το μπλουζ της Κυριακής».[wp_ad_camp_1]
Δ.Β.: Είστε Ιδρυτικό μέλος στο Ράφι της αγάπης. Μιλήστε μας λίγο για αυτό το σωματείο. Ποιες οι δράσεις και ποιοι οι στόχοι και οι σκοποί;
Ν.Κ.: «Το Ράφι της Αγάπης» είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο που διέπεται από τους κανόνες της προσφοράς. Νιώθω ευνοημένη, καθώς υπήρξα από τις πρώτες συγγραφείς στο κάλεσμα που έκανε η Εύα Παυλίδου(η εμπνεύστρια όλου του εγχειρήματος και πρόεδρος του Σωματείου) και περήφανη για τις ήδη ολοκληρωμένες δράσεις μας. Σκοπός του Σωματείου «Το Ράφι της Αγάπης» είναι η δημιουργία δανειστικών βιβλιοθηκών σε φορείς ιδιωτικού ή δημοσίου τομέα, στους οποίους φιλοξενούνται άτομα με χρόνιες παθήσεις, λαμβάνοντας ιατρική ή άλλου είδους υποστήριξη. Συμπληρωματικά «Το Ράφι της Αγάπης» δύναται να δημιουργεί βιβλιοθήκες και σε εστίες ή ιδρύματα που μεριμνούν για την φροντίδα, αποκατάσταση ή υποστήριξη των συγκεκριμένων ατόμων, προωθώντας με τις δράσεις του την αξία της θεραπευτικής ανάγνωσης. Ως στιγμής το Σωματείο μας έχει ολοκληρώσει επιτυχώς τις εξής δράσεις: δημιουργία δανειστικής βιβλιοθήκης στον Σ.Ο.Ψ.Υ (Σύλλογος Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία), στον ξενώνα καρκινοπαθών Πυλαίας, Παράρτημα Αντικαρκινικής Εταιρίας Μακεδονίας – Θράκης, ράφι παραμυθιών στον Α΄Προνηπιακό σταθμό Πυλαίας- Πανοράματος και πρόσφατα εγκαινιάστηκε ακόμα ένα ράφι μας στο Εκκλησιαστικό Γηροκομείο Κίτρους Κατερίνης. Ο επόμενος σταθμός μας είναι Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στην Βέροια, όπου η βιβλιοθήκη μας θα στεγαστεί στο καφέ του Κοι.Σ.Π.Ε. «Δεσμός» Ημαθίας που σκοπό έχει την επανένταξη ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
Δ.Β.: Μελλοντικά σχέδια.
Ν.Κ.: Η έκδοση ενός παραμυθιού με τίτλο «Η γυάλινη καρδιά». Ήδη το διάστημα αυτό εξερευνώ τις αντιδράσεις των παιδιών στην ανάγνωση του και ομολογώ ότι μένω έκπληκτη, κάθε φορά που αντιλαμβάνομαι τα συναισθήματα που τους προκαλεί. Έχω δεσμευτεί να σκηνοθετήσω μια θεατρική παράσταση, που θα αφορά σε ένα πολύ αγαπημένο μου βιβλίο μιας καταπληκτικής νέας συγγραφέως και φίλης. Ελπίζω να σταθώ αντάξια των προσδοκιών της και να είμαι σε θέση να ξεκινήσω το εγχείρημα αμέσως μετά την παρουσίαση μου. Φυσικά, δεν εγκαταλείπω την σκέψη για να καταφέρω να δω τον μονόλογο μου «Το μπλουζ της Κυριακής» στη σκηνή. Αυτό αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους πόθους μου, συνεπώς και πλάνο που θα πρέπει να δρομολογήσω. Εννοείται πως «Το Ράφι της Αγάπης» κατέχει πάντα μια εξέχουσα θέση στις προτεραιότητές μου, έτσι τα σχέδια μου προσαρμόζονται χρονικά, ανάλογα με το εύρος των δράσεων του. Ανάμεσα σε όλα αυτά, προσπαθώ να βρω χρόνο για να ολοκληρώσω μια ποιητική συλλογή, μιας και το «μικρόβιο» της ποίησης, ευτυχώς, δεν με αποποιήθηκε ακόμα.[wp_ad_camp_1]
Δ.Β.: Η τέχνη στην Ελλάδα της κρίσης.
Ν.Κ.: Θεωρώ ότι η κρίση αν και σακάτεψε τις αντοχές μας, εν τούτοις, δεν κατάφερε να στιγματίσει τις άμυνες μας. Και η πιο τρανταχτή άμυνα μας έναντι της κρίσης, είναι η τέχνη. Η αίσθηση της δημιουργίας, το σαράκι που ροκανίζει υπομονετικά το κουκούλι της ισοπέδωσης και λαχταρά να μεταμορφωθεί γρήγορα σε μια πανέμορφη πεταλούδα. Η κρίση έχτισε από την αρχή τις συντεχνίες. Συνταίριαξε ετερόκλιτες ομάδες. Έστησε ξανά στο βάθρο τα εργαστήρια γραφής. Ξεσκόνισε τις καλλιτεχνικές ανησυχίες αναδιαμορφώνοντας την οπτική μας. Η ανταλλακτική οικονομία επανεμφανίστηκε και έγινε εισιτήριο στα χέρια εκείνων που την είχαν περισσότερο ανάγκη. Μπορεί να αισθανόμαστε ενδεχομένως ότι ευτελιστήκαμε, ότι συμβιβαστήκαμε αφαιρώντας την ποιότητα από την καθημερινότητά μας, ότι η εσωτερική μας πάλη εξελίχτηκε σε έναν ανίερο πόλεμο. Μα στον πόλεμο αυτό, μετατρέψαμε τα όπλα σε λέξεις, παραστάσεις, εκθέσεις, πίνακες και μουσικές. Το μοναδικό μας καταφύγιο, ικανό να σωπάσει τον απόηχο του αδηφάγου πολέμου.
Ο τόπος μας ήταν και θα εξακολουθήσει να είναι αναμφισβήτητα ένα λίκνο των τεχνών. Ακόμα κι αν τα βιβλία δεν κατορθώνουν να φτάσουν στην έκδοση, ακόμα κι αν οι παραστάσεις ρίχνουν αυλαία η μια μετά την άλλη, ακόμα κι αν οι εικαστικοί δεν καταφέρνουν να εκθέτουν τα έργα τους, η τέχνη θα βρίσκει πάντα πρόσφορο έδαφος να καρπίσει. Άλλωστε ρέει στο αίμα μας και δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψει, αν εμείς οι ίδιοι δεν της το επιτρέψουμε.
Δ.Β.: Η φιλοσοφία σας.
Ν.Κ.: Ζούμε σε έναν γυάλινο κόσμο, τον οποίο εκπαιδευόμαστε να πετροβολούμε άλλοτε αναίτια και κάποτε με μανία. Με μένος. Τουλάχιστον ας μην πετροβολούμε τον εαυτό μας. Κι ας μοιάζει γυάλινος. Όλες οι καρδιές άλλωστε, είναι καμωμένες από γυαλί, όλες ραγίζουν. Σπάνε. Με τα όνειρα πορεύονται, με τις επιθυμίες. Γιατρικό η αγάπη, σε κάθε μορφή. Η λαχτάρα για κάθε καινούργιο ξημέρωμα. Οι πόθοι που χαράζουν τις πορείες μας. Έμαθα ν’ αγαπώ τη ζωή μου και τη ζω ανυπόμονα σε κάθε έκφανση της. Δίχως όνειρα πεθαίνω. Δεν υπάρχει όνειρο που δεν μπορώ να κατακτήσω, ούτε στόχος που δεν μπορώ να πετύχω. Φτάνει να αφήσω από το χέρι μου την πέτρα. Ο στόχος δεν πρέπει να είναι ποτέ ο άλλος. Εγώ είμαι και κάθε μου κύτταρο φωνάζει, «σταμάτα να χτυπάς στα τυφλά, εδώ, στη ρίζα της καρδιάς σου αναζήτησε τον φταίχτη, μην επαναπαύεσαι, ξύπνα κι όρμησε πάνω στη ζωή.» Νομίζω ότι ο αγαπημένος Νίκος Καζαντζάκης έχει αποτυπώσει με τον δικό του μαγικό τρόπο αυτό που με ορίζει. «Ό, τι επιθυμείς να το φωνάζεις δυνατά, αγρίμι να γίνεσαι. Δεν ταιριάζει η μετριότητα με τη λαχτάρα.»
Δ.Β.: Σας ευχαριστώ πολύ και σας εύχομαι καλή επιτυχία σε όλα.
Δελίνα Βασιλειάδη