(AMADOR)
Σκηνοθεσία: Φερνάντο Λεόν ντε Αρανόα
Παίζουν: Μαγκαλί Σολιέ, Θέλσο Μπουγκάγιο, Σόνια Αλμαρκά, Πιέτρο Σίμπιγιε
Διάρκεια: 112’
Αξιολόγηση: ****
«Υπάρχουν μόνο τρία πράγματα που έχουν σημασία στη ζωή μας: η Αγάπη, η Ζωή και ο Θάνατος. Και τα τρία τα γιορτάζουμε με λουλούδια»!
Ο Νέλσον, μετανάστης από τις Άνδεις του Περού, ζει στην Ισπανία και βιοπορίζεται κλέβοντας -μαζί με τους συνεργάτες του- λουλούδια. Όνειρό του: ένα ανθοπωλείο. Νοιάζεται και φροντίζει τα λουλούδια του, αλλά δεν «ποτίζει» το λουλούδι της ζωής του, την Μαρκέλα. Η οποία είναι «στεγνή» συναισθηματικά. Στην προσπάθειά της να τον εγκαταλείψει με ένα επεξηγηματικό γράμμα, λιποθυμά στη στάση και βρίσκεται στο νοσοκομείο διαπιστώνοντας πως είναι έγκυος. Σχίζει λοιπόν το γράμμα σε πολλά κομμάτια, όσα και της καρδιάς της και από ανάγκη επιστρέφει συμβιβασμένη.
Η φτώχια είναι κατάρα. Εξορκίζεται μόνο με τη δουλειά. Η ανάγκη οδηγεί τη Μαρκέλα να φροντίσει τον ανήμπορο ηλικιωμένο Αμαντόρ (εκείνον του πρωτότυπου τίτλου). Η ίδια ανάγκη που οδήγησε και την επίσης έγκυο Ραζιέ του «Ένας χωρισμός». Διαφορετικές εθνικότητες, διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικές θρησκείες, ίδιες όμως ανθρώπινες ανάγκες. Ο σπόρος του Αμαντόρ ανθίζει στην εύφορη καρδιά της Μαρκέλας και γίνεται -ακόμη ένα- λουλούδι. Η θάλασσα, ο ουρανός, τα σύννεφα, μετουσιώνονται σε παζλ για την ηρωίδα που γνωρίσαμε στο «Γάλα της θλίψης».
«Συμβαίνει στη ζωή. Πριν γεννηθείτε σας δίνουν όλα τα κομμάτια. Δεν ξέρετε πως τα έχετε, αλλά σας έχουν δοθεί και είναι δουλειά σας να τα βάλετε όλα μαζί, στο σωστό μέρος. Είναι δική σας ευθύνη να μάθετε που πάει το καθένα». Τα κομμάτια του παζλ στην παγωμένη, σκοτεινή ψυχή της Μαρκέλας αρχίζουν να «φωτίζονται», όταν ο Αμαντόρ συνταξιδεύει με το «ψυχοπομπό» Ερμή στον διάπλου του ποταμού Αχέροντα. Η συντριβή από την απώλεια προκαλεί ψυχική καθίζηση στη νεαρή κοπέλα αλλά, μόλις κατασταλάζει η σκόνη, οι βλαστοί της ελπίδας ξεπροβάλουν αγέρωχοι, περήφανοι, ευθυτενείς, κοιτάζοντας κατάματα τον ήλιο.
«Ο Θεός έκανε τα σύννεφα για να μπορεί να κρυφτεί πίσω τους, όταν ντρέπεται για κάτι». Το ερώτημα όμως είναι: «κρύβεται αν νοιώθει ντροπή για ό,τι κάνουμε εμείς ή γι’ αυτό που κάνει ο ίδιος»; Κι αυτό στο οποίο ωθείται η Μαρκέλα μπορεί να μη συνάδει με την ψυχογραφία της και να ντρέπεται, αλλά της δίνει το ελάχιστο οξυγόνο που απαιτείται για την επιβίωση. Ο ξαφνικός θάνατος του Αμαντόρ της προκαλεί -επαγωγικά- οικονομικό μαρασμό, ασφυξία. Αν το πει στην κόρη του ηλικιωμένου -η οποία τη μίσθωσε να τον φροντίζει- θα χάσει τη δουλειά της. Αν δεν το πει, η ψυχή του νεκρού δε θα γαληνέψει, ενώ το άψυχο κορμί του θα δυσωδεί από την αποσύνθεση. Κι όπως κάθε λουλούδι που μαραίνεται γίνεται -με το χρόνο- λίπασμα για το σπόρο κάποιου άλλου, έτσι ακριβώς και ο Αμαντόρ εμπλουτίζει το γόνιμο έδαφος της ψυχής της Μαρκέλας. Το λουλούδι αποκτά κορμό και μετατρέπεται σε δέντρο.
Ο Αμαντόρ φεύγει. «Αφήνει χώρο» όμως στο έμβρυο, προσδίδοντας ορμή στον αέναο κύκλο της ζωής. Η μητέρα ώριμη, οπλισμένη με αυτοπεποίθηση και αυτογνωσία, ολοκληρώνει το ημιτελές παζλ του αποθανόντα, αφού πρώτα έχει ολοκληρώσει το παζλ της απιστίας, χαρίζοντας στο σύντροφό της το παζλ της εγκατάλειψης. Ναι! Τώρα πλέον βρήκε όνομα για το μωρό!
Ο σκηνοθέτης του επίσης υπέροχου «Δευτέρες με λιακάδα» δημιουργεί ένα λουλούδι με πολύχρωμα πέταλα: ζωή, θάνατος, ύπαρξη, επιβίωση, ελπίδα, ενοχή, ανάγκη, πόνος. Πρόκειται για μια σκοτεινή και σιωπηλή ταινία, ηθική και ανήθικη, δραματική και τρυφερή, ευαίσθητη και σκληρή που ακροβατεί στη ντροπή και στην αξιοπρέπεια, σμιλευμένη με την υπέροχη μουσική του Λούτσιο Γκοντόι, τη μαγευτική φωτογραφία του Ραμίρο Σιβίτα και την καθηλωτική ερμηνεία της Μαγκαλί Σολιέ. Οι καθημερινές ανάγκες, η πρακτική ζωή, υπερσκελίζουν το θάνατο με λιτό, ρεαλιστικό ύφος και χρωματισμούς από την παλέτα των Αλμοδόβαρ, Μπουνιουέλ, Μάικλ Λι και Λόουτς.
Το φιλμ προσομοιάζεται με οδοστρωτήρα. Κονιορτοποιεί το θάνατο και στρώνει -έστω και μπαλωμένο- ένα αμυδρό χαμόγελο ζωής με ένα μείγμα ανακούφισης, λαχτάρας για μια νέα αρχή και προσδοκίας για το «άλλο» αύριο. Αυτό που δεν μπορούμε να περιμένουμε από κανέναν άλλον, παρά μονάχα από τον ίδιο μας τον εαυτό. Αρκεί βέβαια να γνωρίσουμε ποιος είναι!
Γιάννης Τοτονίδης