Ένα φεστιβάλ πριν το… φεστιβάλ!
Από τις 26 Οκτωβρίου ως τις 2 Νοεμβρίου διεξήχθη το 24ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου με καθημερινές προβολές στην αίθουσα «Απόλλων» και στο ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης». Παρακολουθήσαμε αρκετές από αυτές μέχρι και την προτελευταία μέρα του Πανοράματος και προχωρούμε σε ένα μίνι απολογισμό. Τι μας άρεσε, τι όχι, τι θα θέλαμε να δούμε και δεν προλάβαμε ή παραλείψαμε. Αφετηρία η ταινία της τελετής έναρξης που άνοιξε την αυλαία του Πανοράματος, το «Κάποτε στην Ανατολία» του Τούρκου auteur Νουρέ Μπιλγκί Τσεϊλάν. Ένα πραγματικό στιλιστικό κομψοτέχνημα, μία άσκηση ύφους που δεν στερείται περιεχομένου και ουσίας. Βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου, μία αίσθηση αιωρούμενης εκκρεμότητας παραμονεύει, μία διαδικασία σέρνεται αδιάκοπα στο χρόνο, δίνει μορφή σε μία γεωγραφία που μας καλεί σε ένα λυρικό χασομέρι. Συστήνεται ανεπιφύλακτα στους fans του κυρίου Τσεϊλάν.
Συνεχίζουμε με το κυρίως αφιέρωμα του Πανοράματος στον, άγνωστο στο ευρύ ελληνικό κοινό, Αμερικάνο σκηνοθέτη Σάμιουελ Φούλερ, το οποίο είχε τη μερίδα του λέοντος στο Πανόραμα, με συνολικά εννέα ταινίες. Το Σάββατο βράδυ παρακολουθήσαμε back to back δύο από τις διασημότερες στιγμές στη φιλμογραφία του Φούλερ, το «Naked Kiss» (1964) και το «Shock Corridor» (1963). Ανατομία της ψυχής της αμερικάνικης κοινωνίας, κυνισμός και μηδενιστική διάθεση, μεμονωμένες στιγμές μεγάλης σινεφιλικής ευφυΐας, όπως η εναρκτήρια σκηνή του «Naked Kiss». Στον αντίποδα όμως, χονδροειδώς σχηματοποιημένοι συμβολισμοί, προβλέψιμη τροχιά πλοκής, υπερίσχυση του μελό έναντι της νουάρ απόχρωσης, άφησαν μία γεύση παρωχημένου.
Το δεύτερο μεγάλο αφιέρωμα του Πανοράματος είχε στο μικροσκόπιο τον παραγνωρισμένο ελληνικό κινηματογράφο της δεκαετίας του ’90. Μέγιστη παράλειψή μας το ιδιόρρυθμο «Ονειρεύομαι τους φίλους μου» του Νίκου Παναγιωτόπουλου και μέγιστη απόλαυση το υπέροχο «Έρωτας στη χουρμαδιά» του Σταύρου Τσιώλη. Αδιανόητα γλυκό και τρυφερό road movie, μία υπέροχη ηθογραφική διαδρομή γεμάτη χιούμορ και εικόνες τόσο μαγικές που μοιάζουν ψεύτικες. Επιτομή του Διαγωνιστικού Τμήματος τα 272 χορταστικά λεπτά του magnum opus και κύκνειου άσματος του προσφάτως εκλιπόντα Χιλιανού σκηνοθέτη Ραούλ Ρουίς, ο οποίος μας καθηλώνει με τα «Μυστήρια της Λισσαβόνας» και τις ίντριγκες και τα πάθη τους. Από τις avant premieres του Πανοράματος ξεχώρισαν το ντοκιμαντέρ «The Black Power Mixtape: 1967-1975» του Γκάρι Όλσον που διεισδύει στα ενδότερα του Κινήματος των Μαύρων Πανθήρων τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και η εξαιρετικά καλογυρισμένη μεταφορά του κλασικού μυθιστορήματος της Σαρλότ Μπροντέ «Τζέιν Έιρ», από τον Κάρι Φουκουνάγκα με ένα πολύ δυνατό καστ. Το πρόγραμμα του αφιερώματος συμπλήρωσαν δύο μικρότερης έκτασης αφιερώματα στον Ακίρα Κουροσάβα και την Κατίνα Παξινού αντίστοιχα. Ιδανική ευκαιρία για όσους ήθελαν να συμπληρώσουν κραυγαλέα σινεφίλ κενά, όπως τα αριστουργηματικά «7 σαμουράι», «Ραν» και «Ο Ρόκο και τα αδέρφια του». Ραντεβού του χρόνου για μία ευχάριστη τονωτική στο ελληνικό σινεφίλ τοπίο που θα κλείνει αισίως ένα τέταρτο αιώνα ζωής.
Γιώργος Παπαδημητρίου