Τη μοναδικής ομορφιάς παράσταση ΑΙΑΣ σε σκηνοθεσία του εξαιρετικού Γιώργου Νανούρη παρουσίασε το Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ πριν λίγες μέρες στην πόλη μας. Πρόκειται για την πολύ γνωστή ιστορία του Αίαντα του Τελαμώνιου, ο οποίος μετά τον θάνατο του Αχιλλέα στην Τροία ζητεί να πάρει τα όπλα του αδικοχαμένου βασιλιά των Μυρμιδόνων ως ο δεύτερος μετά από αυτόν σπουδαιότερος πολεμιστής-σύμφωνα με το έθιμο των Ελλήνων. Ωστόσο, εμφανίζεται ακόμα ένας διεκδικητής των όπλων και του τίτλου του καλύτερου, πλέον, πολεμιστή των Ελλήνων, ο Οδυσσέας, ο οποίος, κατορθώνει τελικά μετά από μια νοθευμένη ψηφοφορία μεταξύ των Ελλήνων Βασιλιάδων να αποκτήσει το πολυπόθητο έπαθλο. Ο Αίας ατιμασμένος και ντροπιασμένος αποφασίζει να εκδικηθεί και στρέφεται κατά των Ελλήνων Βασιλιάδων με σκοπό την εξόντωσή τους με το σπαθί του. Αλλά, ύστερα από θεϊκή επέμβαση, το μυαλό του θολώνει και αυτός, αντί να σκοτώσει τους εχθρούς του, επιτίθεται με μανία και σφάζει ένα κοπάδι πρόβατα. Όταν η τρέλα του μυαλού του περνά, ο Αίαντας αντιλαμβάνεται το λάθος του και ακόμα πιο ντροπιασμένος από πριν, αποφασίζει να αυτοκτονήσει με το ίδιο του το ξίφος. Το άψυχο σώμα του Αίαντα αναλαμβάνει να θάψει ο αδερφός του Τεύκρος ενάντια στις προσταγές του Μενελάου και του Αγαμέμνονα, οι οποίοι επιθυμούν να εκδικηθούν έναν εχθρό, όπως αποκαλούν τον νεκρό ήρωα πλέον, των Ελλήνων, καθώς επιθυμούσε τον δικό τους θάνατο, μαζί με όλων των υπολοίπων Ελλήνων αρχηγών. Εκείνη την στιγμή καταλυτική είναι η επέμβαση του Οδυσσέα, ο οποίος, ως η φωνή της λογικής και της ηθικής, παίρνει σαφή θέση υπέρ της σωστής ταφής του νεκρού με όλες τις τιμές που αρμόζουν στον αξίωμα και την ανδρεία του.
Η παράσταση είναι μια μοναδική γνήσια θεατρική – καλλιτεχνική εμπειρία. Η αρχαία τραγωδία παρουσιάζεται σε χώρο κλειστό, με έναν μόνο ηθοποιό –Ε Κ Π Λ Η Κ Τ Ι Κ Ο Σ ο Μιχάλης Σαράντης- να ερμηνεύει όλους τους ρόλους του έργου. Η σκηνοθετική πρόταση του Γ. Νανούρη μέσω της ερμηνευτικής δεινότητας του Μ. Σαράντη κατόρθωσε να δημιουργήσει συγκίνηση στο κοινό που παρακολουθούσε την παράσταση με ανάσα κομμένη. Όλες οι λέξεις του εξαιρετικού κειμένου –η μετάφραση είναι του Νίκου Παναγιωτόπουλου- είχαν την αξία και τον στόχο τους. Και ο Μ. Σαράντης τις εκτόξευε με δύναμη, πάθος και αλήθεια. Με γενναιότητα αλλά και χαρακτηριστική άνεση έμπαινε κι έβγαινε από τον έναν ρόλο στον άλλον, κατορθώνοντας να κάνει κάθε φορά το κοινό να βλέπει, να ακούει, να αντιλαμβάνεται τον κάθε ήρωα ξεχωριστά και μοναδικά. Κι ας μην έχει στη διάθεσή του ούτε κοστούμια, ούτε σκηνικά… Ελάχιστα μόνο αντικείμενα πολύ προσεκτικά επιλεγμένα… Και τις ιδιαίτερης ομορφιάς και δύναμης εικόνες του εικαστικού Απόστολου Χατζαρά, ο οποίος σε όλη τη διάρκεια της παράστασης είναι επιφορτισμένος με το απίστευτα δύσκολο έργο της απεικόνισης ηρώων και εικόνων του δράματος στο χαρτί. Ο ζωγράφος παράλληλα με την ερμηνεία του ηθοποιού ζωγραφίζει αδιάκοπα τις μορφές που εμφανίζονται και παίζουν κάποιον ρόλο στο δράμα και στη ζωή του Αίαντα. Τη θεά Αθηνά, τον Αγαμέμνονα, τον Τεύκρο, τον μικρό γιο του ήρωα αλλά και τη γυναίκα του, που παρά τα παρακάλια και τα κλάματά της δεν κατορθώνει να αλλάξει γνώμη στον άντρα της και να τον κρατήσει κοντά τους… Εικόνες της σφαγής των ζώων από τον ήρωα άγριας ομορφιάς, αλλά και μεγάλης αρμονίας ξεπροβάλλουν στο χαρτί και τον καμβά και συγκλονίζουν. Οι μορφές των ηρώων συνομιλούν θαρρείς με τον ηθοποιό, ενώ μια δύναμη συνδέει άρρηκτα ανθρώπους, χρώματα, σχήματα, εικόνες, κινήσεις, ήχους και λέξεις.
Ο Αίας του Γιώργου Νανούρη είναι μια παράσταση από τις λίγες, που μας θυμίζει τι ακριβώς σημαίνει καλό γνήσιο θέατρο, απαλλαγμένο από τα περιττά και τη φλυαρία, όπου όλα έχουν τη σημασία τους, το κάθε στοιχείο είναι συνδεδεμένο με όλα τα άλλα, και όλα είναι ίσης αξίας και δύναμης. Όλα τα υλικά του έργου αυτού είναι εξίσου σημαντικά. Τίποτα δεν περισσεύει, τίποτα δεν είναι υποδεέστερο από τα υπόλοιπα, ενώ μέσα από μια άγρια απλότητα, αναδύεται το σπουδαίο, το αγνό, το αγαθό. Η ουσία. Ο Αίας είναι μια παράσταση που μιλά στην ψυχή, την καρδιά, το μυαλό. Με μια λέξη. Αριστούργημα.
Δελίνα Βασιλειάδη