Εκδόσεις κοντύλι 2011, 178 σελ.
Το Ψ παραπέμπει στα τρία Ψυ: Ψυχολογία, Ψυχανάλυση, Ψυχιατρική. Ο συγγραφέας Γιάννης Βαϊτσαράς είναι κλινικός ψυχολόγος και ψυχαναλυτής. Μη βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα. Την αγαπάει τη δουλειά του, αλλά αγαπάει και τη λογοτεχνία, όπως προκύπτει εύκολα από τις σελίδες αυτής της συλλογής. Αν και φαινομενικά αποστασιοποιημένος, μας εξομολογείται πόσο στενά συνδεδεμένος είναι με τους πελάτες του, των οποίων οι προσωπικές ζωές τον αγγίζουν θέλοντας και μη, κι ας μην το δείχνει αυτό από επαγγελματική ευσυνειδησία προς εκείνους που του εμπιστεύονται τα μυστικά τους.
Νομίζω πως αφορμή γι’ αυτά τα 21 μικρά διηγήματα είναι η διάθεση του γιατρού να εκθέσει τον εαυτό του κι όχι τους άλλους. Εξάλλου είμαι σίγουρος ότι έχει καμουφλάρει πολύ καλά τα υπαρκτά πρόσωπα στα οποία πιθανώς να αναφέρεται, τόσο που ούτε οι ίδιοι να μην αναγνωρίσουν κάτι αν τύχει και διαβάσουν. Η αυτοέκθεσή του περνάει μάλιστα μέσα από μια συγκεκριμένη ιστορία (Η βιτρίνα), όπου ο ψυχαναλυτής ξαπλώνει ο ίδιος στο ντιβάνι και μιλάει ξεφορτώνοντας στον δικό πνευματικό ιατρό.
Από την άλλη έχουμε εμπρός μας κι ένα μίνι εγχειρίδιο, όπου ο ειδικός αποστάζει 21 διαφορετικά περιστατικά, περιγράφοντάς τα όχι ξερά επιστημονικά, αλλά με τη μορφή μικρών λογοτεχνικών αφηγήσεων. Απόδειξη περί αυτού αποτελεί ότι πριν από κάθε τέτοια ιστορία υπάρχει ένα απόσπασμα από τα γραπτά του Σίγκμουντ Φρόιντ, του πατέρα της ψυχανάλυσης, όπου εισάγεται το θέμα που αφορά το συγκεκριμένο αφήγημα. Για παράδειγμα, πριν από τη Βιτρίνα διαβάζουμε: “η εμπειρία δείχνει ότι τις ίδιες πράξεις που δεν αναγνωρίζει κανείς στον εαυτό του ως ψυχικές μπορεί πολύ καλά να τις ερμηνεύσει στην περίπτωση του άλλου, δηλαδή να τις εντάξει στο πλαίσιο της ψυχικής ζωής του άλλου” (Μεταψυχολογικά κείμενα του 1915, Επίκουρος, Αθήνα 2005, σελ. 68).
Αυτό δεν σημαίνει ότι το βιβλίο απευθύνεται σε ειδικό κοινό. Ακριβώς το αντίθετο ισχύει -και μάλιστα αφορά όλους εμάς, ακόμη κι αν δεν έχουμε ποτέ σκεφτεί να ψυχαναλυθούμε. Το περιεχόμενο είναι αρκετά πιπεράτο σε κάποιες από αυτές και το θερμόμετρο της ανάγνωσης αρχίζει να ανεβαίνει κάπου μετά τη μέση, όταν τα πρόσωπα αρχίζουν δειλά να σχηματίζουν έναν κύκλο σαν μικροί σπόνδυλοι που βρίσκουν τη θέση τους στο μεγάλο παζλ του ψυχαναλυτή συγγραφέα.
Κώστας Καρδερίνης