Συνέντευξη στον Κώστα Καρδερίνη
Χειμαρρώδης και εξωστρεφής, αυτοβιογραφείται και ονειροπολεί. Μιλά για παρέες, θέατρο, βιβλία και πολιτική.
Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη το 1945 κι όταν ήμουν μωρό ο πατέρας πήρε μετάθεση στη Δράμα. Τελείωσα το δημοτικό, έδωσα εξετάσεις για το Γυμνάσιο, αλλά όταν πέρασα ήρθαμε πάλι στη Θεσσαλονίκη, όπου γράφτηκα στο 4ο Γυμνάσιο Αρρένων. Κατόπιν έδωσα εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, όπου μπήκα κατά λάθος στην Κτηνιατρική Σχολή.
Έμεινα δυο χρόνια, διότι στο Αριστοτέλειο τότε ιδρύθηκε ο Φ.Ο.Θ.Κ. (Φοιτητικός Όμιλος Θεάτρου Κινηματογράφου) και ήταν για μένα αφορμή, γιατί ασχολιόμουνα με την κινηματογραφική λέσχη και το φοιτητικό θέατρο. Το ’67 ακολούθησα το Κ.Θ.Β.Ε. στην Καβάλα, όπου ήμουν μέλος του χορού στην Ειρήνη του Αριστοφάνη του Σωκράτη Καραντινού. Εκεί αποφάσισα πια λόγω της δικτατορίας και κατέβηκα στην Αθήνα, έδωσα εξετάσεις στο Εθνικό και πέτυχα μαζί με τον κολλητό Δημήτρη Καμπερίδη.
Τελειώσαμε τη Σχολή του Εθνικού το 1970, αλλά στη διάρκεια της φοίτησης οι δυο τάξεις ετοιμάζαμε να κάνουμε θίασο. Στη μια ήταν ο Αρζόγλου, ο Σκυλοδήμος, ο Χατζησάββας, η Μαλτέζου. Στην άλλη ήμασταν εγώ, ο Καμπερίδης, ο Σαμπάνης, η Χριστίνα Σιμοπούλου και η Άννα Μιχαλιτσιάνου. Εμείς οι απόφοιτοι ιδρύσαμε το Ελεύθερο Θέατρο. Ο Φασουλής και η Παναγιωτοπούλου ήρθανε δυο χρόνια μετά αντικαθιστώντας άλλους και μείνανε και γίνανε οι κληρονόμοι του. Αξιοποίησαν την περιουσία του για πάρτη τους…
Εκτός από ηθοποιός είστε και συγγραφέας.
Αυτό προέκυψε στην πορεία. Ξεκίνησα με τη νουβέλα Περί μαιάνδρου [Γαβριηλίδης 1995]. Τρεις βδομάδες απ’ τη ζωή του Κώστα Καρυωτάκη, έξι μήνες πριν το τέλος του. Τα πραγματικά γεγονότα είναι αυτά που περιγράφω στη ζωή του. Το εύρημα είναι ότι ο ίδιος γράφει ένα φανταστικό κείμενο περί μαιάνδρου το οποίο δεν υπήρξε ποτέ.
Μετά τι ακολούθησε;
Το ’99 εξέδωσα το σύγχρονο μυθιστόρημα Απρόσμενα αισθήματα [Γαβριηλίδης 1999]. Δυο συνταξιούχοι, αξιωματικός και φιλόλογος, κοντράρονται στο δικαστήριο όπου εκδικάζεται η υπόθεση ενός αμοιβαίου τροχαίου, στο οποίο σκοτώθηκαν τα παιδιά τους. Στο τέλος βρίζονται αρχαιοελληνικά και κατηγορούν ο ένας τον άλλον και μαλώνουν ποιος είχε το καλύτερο αυτοκίνητο, αλλά δεν εξετάζουν ότι και τα δυο παιδιά ήταν μεθυσμένα όταν έγινε το ατύχημα… και τα δύο είχαν παραβεί όλους τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας… και οι δύο είχαν λαδώσει για να πάρουν τα παιδιά τους δίπλωμα.
Η περιπέτειά τους καταλήγει σε φιλία και θέλουν ν’ ανακαλύψουν πόσοι άλλοι έχουν λαδώσει για να πάρουν τα παιδιά τους δίπλωμα. Ηχεί πολύ επίκαιρο με όλα αυτά που αποκαλύπτονται (για τα κυκλώματα που πουλάνε διπλώματα). Σα να είχε γραφτεί για το σήμερα.
Κι ύστερα Οι Σαλτιμπάγκοι [Καστανιώτης 2004]…
Ένα ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο περιγράφει τη δημιουργία του πρώτου θεάτρου της Αθήνας το 1836 από έναν Έλληνα της διασποράς. Κρύβει πίσω του δέκα χρόνια έρευνας. Ήταν ένα προσωπικό στοίχημα, γιατί αναφέρεται στο πρώτο θέατρο της σύγχρονης Αθήνας και ως ηθοποιό μ’ ενδιέφερε πάρα πολύ και κάθισα και δούλεψα πάρα πολύ καιρό για να βγει.
Τώρα έχουμε ένα βιβλίο σύγχρονο [Όλοι μαζί, τώρα!, Καστανιώτης 2011];
Στην ουσία πρόκειται για τα χρόνια της δικτατορίας μέχρι τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης, με ένα μεγάλο φλασμπάκ στα χρόνια τα φοιτητικά στη Θεσσαλονίκη. Το φλασμπάκ αυτό φτάνει πίσω μέχρι το ’63 και τη δολοφονία του Λαμπράκη, στην οποία είμαι σχεδόν αυτόπτης μάρτυρας (λίγο πριν συμβεί το φονικό) καθώς ήμουν στην ομάδα που πιάσαμε το τρίκυκλο. Ήταν ένα δώρο γενεθλίων διότι την επομένη έκλεινα τα 18. Η απίστευτη δεξιά εκείνων των εποχών δολοφόνησε έναν αριστερό κι έκανε άλλον έναν τουλάχιστον, δηλαδή εμένα.
Μιλήστε μας λίγο για την παράσταση του Εθνικού, τον Περικλή…
Την άνοιξη είχα μια ωραία πρόσκληση από τον Γιάννη Χουβαρδά για τον Περικλή. Είναι καλεσμένο το Εθνικό Θέατρο να ανεβάσει Σαίξπηρ στο Λονδίνο. Οι Εγγλέζοι μαζί με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 κάνουν και μια Ολυμπιάδα Σαίξπηρ, όπου τα 37 έργα του δραματουργού θα παιχτούν από 37 διαφορετικούς θιάσους απ’ όλον τον κόσμο σε 37 διαφορετικές γλώσσες. Για την Ελλάδα επελέγη ο Περικλής που έχει ελληνικό θέμα. Δεν είναι ο Περικλής ο Αθηναίος, είναι ένας άρχοντας της Τύρου κάπου στα ελληνιστικά χρόνια. Ο Χουβαρδάς έκανε ένα θίασο ευρύτερης συνεργασίας κι όχι μόνο του Εθνικού. Χαίρομαι πολύ που δουλεύω ξανά με τον Μηνά Χατζησάββα που είχαμε κάνει μαζί αρχή στο Ελεύθερο Θέατρο.
Υπάρχει κι άλλο σχέδιο για το 2012;
Το έργο πάει στο Λονδίνο το τρίτο δεκαήμερο του Απριλίου για δυο παραστάσεις στο Globe Theater (το ξύλινο κυκλικό θέατρο του Σέξπιρ που έχει πλήρως ανακατασκευαστεί). Το Μάρτιο ανεβαίνει και δεύτερος Σαίξπηρ, Τρωίλος και Χρυσηίδα, όπου συμμετέχω επίσης.
Αυτό το τελευταίο βιβλίο με τα απομνημονεύματα θα έχει συνέχεια;
Δεν θα το έλεγα απομνημονεύματα, είναι το οδοιπορικό μου στην περίοδο της Χούντας, με τα προσωπικά, τα θεατρικά και τα πολιτικά μου κατορθώματα μέσα από το ΕΚΚΕ. Υπάρχει ένα ερέθισμα για να συνεχίσω, γιατί ακούω ότι αρέσει αυτό το πρώτο μέρος. Με ρωτάνε πολλοί “θα γράψεις τα μετά;” Εκείνη η περίοδος, παρότι Χούντα, ήταν ωραία… γιατί ήμασταν νέοι κι αγωνιζόμασταν! Μετά τα κάναμε σκατά, κι αξίζει ίσως τον κόπο να γράψω πώς τα κάναμε! Είναι αυτό που λέω στον επίλογο: ποιος θα το περίμενε, άνθρωποι που ήτανε μαζί μας, όταν γίνανε εξουσία λέγανε “η μίζα είναι ατύπως θεσμοθετημένη, αν δεν την πάρουμε εμείς θα την πάρει κάποιος άλλος”.
Δεν ξέρω αν θα τα γράψω αυτά. Μάλλον πιο πολύ με ερεθίζει η πρότερη περίοδος, όταν ήμουν μικρό παιδί στη Δράμα… Οι γονείς μου… πώς ήρθαν πρόσφυγες… Αλλά παράλληλα έχω κι άλλα να γράψω, ένα θεατρικό… Νά ‘μαστε καλά, να πίνουμε κανένα τσίπουρο και να εμπνεόμαστε!