Σκηνοθεσία: Κλιντ Ίστγουντ
Παίζουν: Λιονάρντο Ντι Κάπριο, Άρμι Χάμερ, Ναόμι Γουότς, Τζούντι Ντεντς, Ντέρμοτ Μαλρόνεϊ, Τζος Λούκας, Λία Τόμσον
Διάρκεια: 135’
Αξιολόγηση: ***
Οι βιογραφίες είναι ένα δημοφιλές αλλά δύσκολο κινηματογραφικό είδος. Ιδίως όταν το βιογραφούμενο πρόσωπο έχει να κάνει με την πολιτική. Αναγκαστικά το σενάριο (και επακολούθως και η σκηνοθεσία) είναι αποσπασματικά: πώς να χωρέσει μια ολόκληρη ζωή σε κάτι λιγότερο ή έστω και περισσότερο από δύο ώρες; Η λογική είναι αυτή του… best of: πώς ήταν το βιογραφούμενο πρόσωπο όταν ήταν μικρός, πώς γνωρίστηκαν οι γονείς του, ποιο ήταν το πρώτο του επίτευγμα, ποια τα πρώτα του ερωτικά σκιρτήματα, ποιοι οι φόβοι του, ποιες οι αγωνίες του, ποιες οι αδυναμίες του. Τι άλλαξε στον ρου της ιστορίας – αν άλλαξε κάτι. Και πως πέθανε – αν πέθανε: δικαιωμένο; Άφησε πίσω του κληρονομιά για την ανθρωπότητα ή άφησε πίσω του συντρίμμια; Και μετά πάμε στους «χειρισμούς»: ανάλογα με την «πολιτική» του σκηνοθέτη επιλέγεται είτε η αγιοποίηση (μα δεν έκανε κανένα λάθος ο άνθρωπας ή αν έκανε, συχωρεμένος μωρέ, άνθρωπος ήταν – είναι…) είτε η δαιμονοποίηση (αυτό το τέρας εγεννήθη ως τέρας, από μικρός φαινότανε τι σόι μαλαπέρδας θα γινότανε κτλ). Τελευταία υπάρχει και μια άλλη τάση: επικεντρωνόμαστε σε μια περίοδο της ζωής του βιογραφούμενου ο οποίος κάνει τον απολογισμό του. Ε, στους απολογισμούς φοβόμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι με τα μελανά στίγματα της πορείας μας. Έτσι δεν είναι κυρία Φιλίντα Λόιντ;
Ναι κυρίες και κύριοι, τούτη η ταινία δεν έχει καμία σχέση με τη «Σιδηρά Κυρία»: το ότι μωραίνει η… κυρία είναι σεβαστό. Το ότι έκανε εγκλήματα στην πολιτική της καριέρα όμως δεν είναι μπαμπαλάκια που σκεπάζονται κάτω από το χαλί. Και όχι, δεν με ενδιαφέρει η ταινία ως στοχασμός πάνω στα γηρατειά. Αφήστε που είναι και ντιπ τηλεοπτική, με πάνω από το 50% να αποτελείται από τηλεοπτικά γεμίσματα από επίκαιρα της εποχής…
Βέβαια, για να πούμε και του στραβού το δίκιο ούτε ο αγαπημένος μας Κλιντ έκανε το αριστούργημα της καριέρας του. Κατά μία έννοια επέλεξε να γυρίσει μια τυπική βιογραφική ταινία για έναν εντελώς μη τυπικό χαρακτήρα. Αλλά τουλάχιστον ο Ίστγουντ έκανε σινεμά. Γύρισε μια ταινία που αφουγκράζεται και το κλίμα της εποχής μέσα στην οποία χάραξε την πορεία του ο Τζέι Έντγκαρ Χούβερ. Και δεν παραλείπει να κάνει και το κινηματογραφικό του σχόλιο. Γιατί, πέρα από τις σκηνές με τις ταινίες όπου πρωταγωνιστούσε ο Τζέιμς Κάγκνεϊ, τι πιο κινηματογραφικό θα μπορούσε να σκαρφιστεί από το ότι ο βιογραφούμενος είναι ένας μη αξιόπιστος αφηγητής; Ήτοι, μυθοπλασία στη μυθοπλασία!
Ο Τζέι Έντγκαρ Χούβερ χαρακτηρίστηκε ως το πιο ισχυρό πολιτικά πρόσωπο στις μεταπολεμικές ΗΠΑ! Ήταν εκείνος που δημιούργησε ουσιαστικά το FBI – αρχικά για να κατατροπώσει τον κομουνιστικό κίνδυνο (!), αργότερα για να καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα. Ήταν εκείνος που έκανε τα δαχτυλικά αποτυπώματα αποδεικτικά στοιχεία. Ήταν εκείνος που έθεσε τις βάσεις για να γίνεται η έρευνα με επιστημονικά στοιχεία – η αστυνομική έρευνα. Ήταν όμως κι εκείνος που εκβίαζε τον Πρόεδρο Ρούζβελτ με στοιχεία για ερωτική σχέση της συζύγου του με άλλη γυναίκα. Εκβίαζε τους Κένεντι. Εκβίαζε τον Νίξον. Κρατούσε φακέλους με βρωμιές για τους πάντες κι έκρυβε τον μεγαλύτερο… φάκελο ο ίδιος. Δεν έχει αποσαφηνιστεί αλλά παρουσιάζεται ευκρινώς στην ταινία ότι ο Χούβερ προτιμούσε τους άντρες από τις γυναίκες. Κάτι που ερχόταν σε κόντρα με ότι του είχε διδάξει η ομοφοβική μητέρα του από την οποία ήταν πλήρως εξαρτημένος. Ο άνθρωπος που πάλευε για να κρατήσει την Αμερική ηθική, μακριά από την κομουνιστική απειλή, μακριά από την κατάπτωση των αξιών, ήταν μέγας υποκριτής…
Να αναφέρω τα γελάκια που ακούστηκαν στην αίθουσα όταν δόθηκε το φιλί ανάμεσα στον Χούβερ και τον εραστή του (αν ολοκλήρωσαν εντέλει τις σχέσεις τους)… Να σημειώσω την σπουδαία ερμηνεία του Λιονάρντο Ντι Κάπριο που, ναι, έχει πλέον για πάντα απαλλαγεί από το babyface παρελθόν του… Να επισημάνω την άψογη αναπαράσταση εποχής… Να μην αποκρύψω πως υπήρχαν διαστήματα που η ταινία είχε κοιλιές – και πολύ λόγο… Και να τελειώσω με μια φράση που ακούγεται στην αρχή της ταινίας και κλείνει κατά την άποψή μου το κεντρικό της νόημα – και την αντίστιξη με το σήμερα: «αυτοί που έχουν την εξουσία δεν θέλουν να την μοιράζονται και το κάνουν μόνο όταν αναγκάζονται»…
Θόδωρος Γιαχουστίδης