(TINKER, TAILOR, SOLDIER, SPY)
Σκηνοθεσία: Τόμας Άλφρεντσον
Παίζουν: Γκάρι Όλντμαν, Κόλιν Φερθ, Τόμας Χάρντι, Μαρκ Στρονγκ, Τζον Χερτ, Τόμπι Τζόουνς, Κιάραν Χιντς, Αμάντα Φέρμπανκ-Χάινς
Διάρκεια: 127’
Αξιολόγηση: *****
Tinker, Tailor, Soldier, Spy: παράφραση βρεφικού νανουρίσματος που γίνεται κώδικας στη γλώσσα των κατασκόπων. Γανωτής, Ράφτης, Στρατιώτης, Φτωχός, Επαίτης τα ονόματα των πέντε υπαλλήλων που ξεσκεπάζονται από έναν διπλό πράκτορα/ προδότη που πρέπει να ανακαλυφθεί. Ο Σμάιλι έχει αποσυρθεί νικημένος από το μεγάλο του αντίπαλο Κάρλα. Ο αρχηγός της υπηρεσίας, ο Κοντρόλ, έχει χάσει πια τον έλεγχο και οι παλιοί του συνάδελφοι βρίσκονται σκόρπιοι και ξεχασμένοι απ’ όλους. Όμως αυτοί κρύβουν τη λύση του προβλήματος.
Tinker, Tailor, Soldier, Spy: θα μπορούσε να σημαίνει κατά μάνα, κατά κύρη, κατά γιο και θυγατέρα. Οι αυτοβιογραφικές αναφορές του συγγραφέα Τζον λε Καρέ είναι πάμπολλες. Η σχέση δασκάλου-μαθητή αναφέρεται στον πατέρα του αλλά και στον τρόπο που στρατολογούνται οι γιοι των κατασκόπων. Περνά μέσα από τα πικρά λογοπαίγνια με το όνομα Μπιλ (λογαριασμός). Είναι πολλοί οι ανοιχτοί λογαριασμοί: με την οικογένεια (πραγματική, πνευματική, υπηρεσιακή), την πατρίδα, τον αιώνιο εχθρό αλλά κυρίως με τον εαυτό μας. Η σχέση με τη γυναίκα του μεταφράζεται σε ένα ιδιόμορφο «σερσέ λα φαμ», από τον παλιό μέχρι το νέο πράκτορα.
Tinker, Tailor, Soldier, Spy: θα ήταν βολετό να αποδοθεί ως άσος, ρήγας, ντάμα, βαλές/ κατάσκοπος με το δέκα το καλό να στέκει ανήμπορος καταλύτης. Ήτοι, foul house, φουλ του άσου που λέμε. Έτσι, όλα γίνονται ένα θανάσιμο παιχνίδι, ένα ανοιχτό πόκερ. Μια παρτίδα σκάκι όπου όλοι, ο τρελός, η βασίλισσα, ο πύργος, ο ίππος, είναι πιόνια που κινούνται πάνω σ’ ένα μεγάλο τετράγωνο με δίχρωμα τετραγωνάκια. Δίχως διαφυγή, χωρίς δικαίωση.
Ήταν ένα μικρό καράβι… που ήταν α-α-α-αταξίδευτο, οέ οέ, οέ οέ… Κι ο κλήρος πέφτει στον γενναίο… Σμάιλι να βγάλει το φίδι απ’ τον κόρφο και τη φωλιά των κατασκόπων. Ο Άλφρεντσον έπιασε το νόημα κι ο λε Καρέ παραβρέθηκε σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι όπου έρεε η βότκα κι όλοι ξέρανε εκείνο το παλιό ρώσικο τραγουδάκι που άρχισε να λέει ο αϊ-βασίλης με τη μάσκα του Λένιν. Κι όπου η βρετανική ξινίλα και η αυτοκριτική ήταν «θέμα αισθητικής».
Κώστας Καρδερίνης