Ο ΦΑΡΟΣ
Η εξαιρετική παράσταση Ο ΦΑΡΟΣ του πολυβραβευμένου Ιρλανδού –και Καθολικού- δραματουργού Κόνορ Μακφέρσον ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στο Θέατρο Αριστοτέλειο. Παραμονή Χριστουγέννων. Ο Σάρκυ (Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος) επιστρέφει στο Μπάλντοιλ. Τη γενέτειρά του. Έναν παράκτιο οικισμό βόρεια του Δουβλίνου. Επιστρέφει ύστερα από πολλά χρόνια και πολλές αποτυχημένες προσπάθειες σε πολλές πόλεις να βρει και να κρατήσει μια οποιαδήποτε δουλειά. Ή μια σχέση. Επιστρέφει κυρίως –ή με αφορμή- για να φροντίσει τον Ρίτσαρντ (Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη). Τον τυφλό πλέον από ατύχημα αδελφό του. Ο οποίος ζει σε ένα ανήλιαγο, μίζερο και βρώμικο υπόγειο. Γεμάτο άδεια μπουκάλια ουίσκι και μπύρας, πεταμένα παντού. Συχνά στον Ρίτσαρντ κρατά συντροφιά ένας φίλος απ’ τα παλιά, ο Ιβάν (Νίκος Ψαρράς), ένα αλκοολικό ρεμάλι που αντιμετωπίζει διαρκώς προβλήματα με τη γυναίκα και τα παιδιά του. Μαζί, τα δυο αυτά ερείπια της ζωής, πίνουν και πίνουν και πίνουν κι άλλο προσπαθώντας να γαληνέψουν μάταια την ψυχή τους. Οι τρεις άνδρες, μέσα στο κλίμα των ημερών, χαριτολογούν για τον Άγιο Βασίλη που περιμένουν, στολίζουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο τους, αγοράζουν δώρα ο ένας για τον άλλον, αλλά κυρίως προμηθεύονται ποτό. Σε υπερβολικές ποσότητες. Παρά το γεγονός ότι ο επίσης πολύ δυνατός πότης Σάρκυ, έχει αποφασίσει να το κόψει και είναι στεγνός για δύο ολόκληρες ημέρες. Βράδυ παραμονής Χριστουγέννων. Σε λίγο το θείο βρέφος θα γεννηθεί. Μαζί του θα ξανά-γεννηθεί και η ελπίδα. Ελπίδα για λύτρωση, για συγχώρεση, για ένα καλύτερο αύριο. Ίσως. Ο Ρίτσαρντ κι ο Ιβάν κατεβάζουν το ένα εορταστικό ποτάκι μετά το άλλο. Σα νερό. Έξω το κρύο είναι τσουχτερό και το σκοτάδι πηχτό. Και τότε εμφανίζεται στην πόρτα τους ένας άλλος φίλος απ’ τα παλιά, ο Νίκι (Προμηθέας Αλειφερόπουλος), που πλέον διατηρεί σοβαρό δεσμό με την πρώην κοπέλα του Σάρκυ. Αλλά δεν είναι μόνος. Φέρνει στο σπίτι του Ρίτσαρντ έναν φίλο. Τον κύριο Λόκχαρτ (Αιμίλιος Χειλάκης). Που, σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους, είναι κουστουμαρισμένος, κομψός, καθαρός και καλοχτενισμένος. Έχει αέρα. Και τρόπους. Είναι μαγευτικός. Φέρει μια σχεδόν μυστηριακή αίσθηση. Κανείς δεν ξέρει την πραγματική του ταυτότητα. Εκτός από τον Σάρκυ. Μόνο σ’ αυτόν αποκαλύπτεται, αν και είναι γνώριμοι από το παρελθόν. Ο κ. Λόκχαρτ ή αν προτιμάτε ο Διάβολος, είχε βοηθήσει μια παλιότερη παραμονή Χριστουγέννων, δέκα επτά έτη πριν, τον Σάρκυ να γλιτώσει τη φυλακή και την τιμωρία για τη δολοφονία ενός γέρου. Και τον είχε βοηθήσει επειδή εκείνο το βράδυ ο Σάρκυ τον είχε νικήσει στα χαρτιά. Ωστόσο, η συμφωνία ήταν πως ο Σάρκυ χρωστούσε στον Διάβολο τη ρεβάνς. Κι η ώρα είχε πλέον έρθει. Ήταν απόψε. Απόψε ο κ. Λόκχαρτ και ο Σάρκυ θα έπαιζαν μια τελευταία παρτίδα χαρτιά. Κι αν, ή όταν, ο Σάρκυ έχανε, τότε θα ακολουθούσε τον κ. Λόκχαρτ και η ψυχή του θα ήταν για πάντα καταδικασμένη να ζει στην Κόλαση. Δεν υπάρχει διέξοδος. Δεν υπάρχουν άλλες επιλογές. Όλοι βρίσκονται εκεί που πρέπει να είναι. Το παιχνίδι έχει ήδη ξεκινήσει. Και το στοίχημα έχει εξαιρετικά υψηλό τίμημα.[wp_ad_camp_1]
Εξαιρετική η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, που κατάφερε να αποδώσει πλήρως την ατμόσφαιρα του εγκλωβισμού, της θλίψης και της μιζέριας. Συγκλονιστικές οι ερμηνείες όλων των ηθοποιών. Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος κατάφερε να αποδώσει το μέγεθος της απόγνωσης του διαλυμένου ανθρώπου χωρίς στόχο ή πυξίδα, δίχως να χρειαστεί να καταφύγει σε υπερβολές. Λιτά, αλλά με ένταση μετέδωσε στο κοινό την αγωνία του ανθρώπου που έχει χαθεί μέσα στη νύχτα, που οι συσσωρευμένες αποτυχίες του τον λύγισαν και τον αποπροσανατόλισαν. Ο Σάρκυ του Παπασπηλιόπουλου, είναι ταυτόχρονα και ιδιαίτερα τρυφερός προς τον αδερφό του, με ειλικρινές ενδιαφέρον να τον φροντίσει, αλλά και γεμάτος ανομολόγητο θυμό για όλον τον κόσμο. Που προέρχεται απ’ την πίκρα για τις προσωπικές του αποτυχίες. Και ο ταλαντούχος ηθοποιός ισορροπεί ανάμεσα σ’ αυτούς τους δυο πόλους. Ο Νίκος Ψαρράς ερμηνεύει έναν Ιβάν που ακόμα τρέφεται από τις ίδιες τις ψευδαισθήσεις του, που αδυνατεί να εκφράσει την αλήθεια ακόμα και στον ίδιο τον εαυτό του. Είναι μόνος, αν και έχει οικογένεια. Θα μπορούσε να μην αφεθεί στη μοναξιά του, καθώς υπάρχει διέξοδος. Αλλά δεν την επιλέγει. Προτιμά να πίνει, να είναι μίζερος, να νιώθει μόνος και να κοιμάται στο πάτωμα του Ρίτσαρντ, από το να αντιμετωπίσει την ζωή κατάματα και να προσπαθήσει να βρει λύσεις. Είναι παραδομένος. Ο Ιβάν είναι ένας πολύ ανθρώπινος ήρωας ή αντί-ήρωας, είναι γήινος, με ελαττώματα, με παρελθόν. Τα λάθη του παρελθόντος που ποτέ δεν ξεπεράστηκαν, η αληθινή έγνοια για τον τυφλό του φίλο, η μόνιμη σκέψη απογοήτευσης της συζύγου. Και ο Νίκος Ψαρράς κατορθώνει με την υπέροχη ερμηνεία του να εκφράσει όλες τις λεπτές αποχρώσεις αυτής της ταλαιπωρημένης ψυχής και να μας παρασύρει μαζί του σ’ αυτό το ταξίδι. Ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος ερμήνευσε τον ρόλο του Νίκι χωρίς υπερβολές, με ειλικρίνεια και πάθος, τόσο στις στιγμές του γέλιου όσο και στις εντάσεις και τις συγκρούσεις. Εξαιρετικός ο Αιμίλιος Χειλάκης που ερμήνευσε τον δύσκολο ρόλο του κ. Λόκχαρτ. Κατάφερε με άνεση να φέρει στη σκηνή με την άφιξή του το μεταφυσικό στοιχείο. Η κίνηση, ο λόγος, οι εκφράσεις. Αμέσως γινόταν αντιληπτό πως κάτι συμβαίνει. Κάτι απροσδιόριστο στην αρχή και πιο συγκεκριμένο κατόπιν. Στον υπέροχο μονόλογο προς τον Σάρκυ σχετικά με το τι είναι η Κόλαση ο Χειλάκης δεν παρασύρει μόνο τον Σάρκυ στην απελπισία αλλά και το κοινό. Όλους εμάς που με κομμένη ανάσα παρακολουθούμε,. Και τρέμουμε. Για το αβέβαιο μέλλον μιας ψυχής. Για το τι μπορεί να περιμένει τον κάθε έναν από εμάς. Ο σκηνοθέτης επέλεξε να ερμηνεύσει τον απαιτητικό ρόλο του Ρίτσαρντ. Του τυφλού. Στις λέξεις και τις κινήσεις του μπορούσε κανείς να διακρίνει τον πόνο του ανθρώπου που μέχρι πριν λίγο τα είχε όλα, έβλεπε το φως, τον κόσμο, τον ήλιο. Και ξαφνικά μέσα σε μια στιγμή τα έχασε. Πίσω από την φαινομενική ευθυμία της ημέρας των Χριστουγέννων, πέρα από τη χαρά της άφιξης του αδερφού, υπήρχε πάντα αυτός ο λυγμός. Το φως χάθηκε. Για πάντα. Ωστόσο, κορυφαία ερμηνευτική στιγμή όταν ο Ρίτσαρντ διαισθάνεται πως κάτι συμβαίνει και δε θέλει να επιτρέψει να φύγει ο αδερφός του με τον κ. Λόκχαρτ, τα παρακάλια προς τον Σάρκυ και τον ξένο, και στο τέλος η παραδοχή πως ηττήθηκε καθώς δεν έχει τη δύναμη να αποτρέψει το μοιραίο.[wp_ad_camp_1]
Ουσιαστικά, πρόκειται για μια βαθιά ανθρώπινη παράσταση. Κύριο στοιχείο η αγωνία των ανθρώπων που έχουν αποτύχει στη ζωή τους, έχουν προσπαθήσει αλλά δεν κατόρθωσαν να εκπληρώσουν τα όνειρά τους και μόνοι παραδέρνουν σε μια παγωμένη θάλασσα χωρίς μπούσουλα μέσα στη σκοτεινή νύχτα. Αλλά όλα αυτά τα ανθρώπινα ερείπια, ακόμα κι αν καταφεύγουν σε εύκολες λύσεις για να μπορέσουν να επιβιώσουν, έχουν μέσα τους βαθιά ριζωμένη την έννοια της φιλίας και της συντροφικότητας. Νοιάζονται ο ένας για τον άλλον. Και κρατιούνται γερά ο ένας από τον άλλον. Να μην πνιγούν.
Προς τους θεατρόφιλους: Μην χάσετε αυτή την παράσταση. Είναι μια γνήσια θεατρική εμπειρία.
Δελίνα Βασιλειάδη