Ο ΤΖΕΦ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ
(JEFF, WHO LIVES AT HOME)
Σκηνοθεσία: Τζέι και Μαρκ Ντουπλάς
Παίζουν: Τζέισον Σίγκελ, Εντ Χελμς, Σούζαν Σαράντον, Τζούντι Γκριρ
ΗΠΑ: 2011
Διάρκεια: 83′
Τα αδέρφια Τζέι και Μαρκ Ντουπλάς από τη Νέα Ορλεάνη μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα γνωστοί στην Ευρώπη, αποτελούν όμως εδώ και χρόνια ένα από τα βαριά χαρτιά στον χώρο του, τρόπον τινά, πιο «σκληροπυρηνικού» indie αμερικάνικου σινεμά. Το ντεμπούτο τους μάλιστα εν έτει 2005, με τον τίτλο «The Puffy Chair», θεωρήθηκε μία από τις θεμέλιες λίθους της επονομαζόμενης «mumblecore» αισθητικής, μίας υποκατηγορίας δηλαδή του αμερικάνικου ανεξάρτητου κινηματογράφου. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε για την ετυμολογία, ο όρος προκύπτει από τις λέξεις –mumble που σημαίνει ψελλίζω/ μουρμουρίζω και –core που σημαίνει πυρήνας. Νονός του subgenre αυτού είναι ο sound editor Έρικ Μασουνάγκα, συνεργάτης του σκηνοθέτη Άντριου Μπουτζάλσκι, ο οποίος (όπως μάλλον εύκολα θα υποθέσατε) γυρίζει ταινίες εμποτισμένες από την «mumblecore» αισθητική.
Ποια είναι τα συνεκτικά στοιχεία του «mumblecore» ρεύματος; Λίγο πολύ τα αναμενόμενα είναι η απάντηση. Φυσικότητα στους διαλόγους και τις ερμηνείες. Αυτοσχεδιασμοί και συμμετοχή των ηθοποιών στη σταδιακή διαμόρφωση της τελικής μορφής του σεναρίου. Εξαιρετικά χαμηλός προϋπολογισμός και μπόλικα γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους και με φυσικό φωτισμό. Εμφατικές σφήνες τραγουδιών από την αμερικάνικη indie rock σκηνή. Συχνότατη χρησιμοποίηση ερασιτεχνών ηθοποιών. Το τελευταίο χαρακτηριστικό πάντως σίγουρα δεν απαντάται στην τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία των αδερφών Ντουπλάς, με τον τίτλο «Ο Τζεφ ανακαλύπτει το πεπρωμένο του». Ο Τζεφ που «μένει στο (πατρικό) σπίτι» είναι ο Τζέισον Σίγκελ, ο γνωστός «Μάρσαλ», από τη διάσημη τηλεοπτική σειρά «How I Met Your Mother». Ο αδερφός του είναι ο Εντ Χελμς (ο οδοντίατρος που βγάζει το δικό του δόντι με τανάλια στο «Hangover»). Η γυναίκα αυτού είναι η εύθραυστη και κούκλα Τζούντι Γκριρ, ενώ τελευταία αφήσαμε τη Σούζαν Σαράντον, τη μητέρα – κεφαλή της οικογένειας.
Από το θάνατο του πατέρα του και έπειτα, ο Τζεφ έχει βαλθεί να πείσει τον εαυτό του πως τα πάντα συμβαίνουν για κάποιο αστρικό και συμπαντικό λόγο. Η κοσμοθεωρία αυτή του είναι εξαιρετικά βολική, καθώς τον βοηθά να βάλει σε μία υποτυπώδη τάξη τα όσα συμβαίνουν στον μπερδεμένο και ευαίσθητο εγκέφαλό του. Συνιστά επίσης και κάποιου είδους ενασχόληση σε μία καθημερινότητα που χαρακτηρίζεται από πολύ τίποτα και μπόλικο καθόλου. Ήδη πάντως από τις αδρές γραμμές του χαρακτήρα του Τζεφ, ο Έλληνας θεατής θα νιώσει ένα χαώδες κοινωνικό – πολιτισμικό χάσμα. Ο Τζεφ θωρείται δεόντως loser διότι τριαντάρισε και μένει ακόμη στο πατρικό, περνώντας άσκοπα τον χρόνο του. Οι αδερφοί Ντουπλάς ξεκάθαρα δεν έχουν επισκεφτεί ακόμη την Ελλάδα…
Είχαμε μείνει λοιπόν στο ότι ο Τζεφ αναζητά εναγωνίως κάποια «σημάδια» που θα του υποδείξουν σε τι χρησιμεύει η μέχρι εκείνο το σημείο ολίγον άχρηστη ύπαρξή του. Είναι βαθύτατα επηρεασμένος, αγγίζοντας τα όρια της παθολογικής ταύτισης, με την ταινία «Οιωνός», του M. Νάιτ Σιάμαλαν, με πρωταγωνιστή τον Μελ Γκίμπσον. Το δούλεμα στο mainstream πέφτει εξαρχής σύννεφο, όπως παρατηρείτε… Εντέλει, τα σημάδια θα έρθουν στο διάβα του Τζεφ και στην πορεία μιας μέρας, όλος του ο οικογενειακός περίγυρος θα αναμετρηθεί με όσα τον πνίγουν και θα ανακαλύψει κάποιου είδους νόημα σε τούτο τον μάταιο κόσμο. Το στόρι είναι κάπως προσχηματικό, στα όρια του αφελούς για να είμαστε ειλικρινείς. Η κορύφωση είναι απλοϊκή και συνιστά μία μάλλον εύκολη λύση. Η υπερβολική πρεμούρα για «φυσικότητα» καταλήγει ανά στιγμές να καθιστά την ατμόσφαιρα ως ένα βαθμό αφύσικη. Υπάρχουν όμως και μπόλικα θετικά «αλλά». Η όμορφη κινηματογράφηση των πάσης φύσεως αμήχανων στιγμών. Το επιτυχημένο χιούμορ και ορισμένες αφοπλιστικές στιχομυθίες που σε αφήνουν με το χαμόγελο στα χείλη. Καδραρίσματα και γωνίες λήψεων που κατορθώνουν να γραπώσουν τόσο την ένταση όσο και την τρυφερότητα. Στο κάτω κάτω της γραφής, δεν θα εξαντλήσουμε την αυστηρότητά μας εδώ. Υπάρχει μία ατελείωτη λίστα από φτασμένους σκηνοθέτες που με αστρονομικούς προϋπολογισμούς γυρίζουν κινηματογραφικές φρουτόκρεμες. Τα 83 «mumblecore» λεπτά του «Ο Τζεφ ανακαλύπτει το πεπρωμένο του» σίγουρα δεν πείραξαν κανέναν και μάλλον άφησαν μία ευχάριστη αίσθηση σε πολλούς.
Αξιολόγηση: *** (3)
Γιώργος Παπαδημητρίου
videodrome-filmnoir.blogspot.com