Συνέντευξη με την Αθηνά Μαξίμου
Η εξαιρετικά χαρισματική ηθοποιός Αθηνά Μαξίμου, με το μοναδικό ταλέντο να μεταμορφώνεται ανάλογα με τον εκάστοτε ρόλο που υποδύεται, πρωταγωνιστεί στην παράσταση Ταρτούφος ή Οι Απατεώνες του Μολιέρου σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη–Μανώλη Δούνια, η οποία θα ανέβει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης για 5 μόνο παραστάσεις, την Παρασκευή 24 Μαρτίου στις 21:00 και το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Μαρτίου στις 18:00 και στις 21:00. Η κ. Μαξίμου, παρά το φορτωμένο πρόγραμμά της, βρήκε το χρόνο και απάντησε στις ερωτήσεις του φιλμ νουάρ και της Δελίνας Βασιλειάδη.
Δελίνα Βασιλειάδη: Καλησπέρα σας. Ταρτούφος ή Οι απατεώνες. Μιλήστε μας για την παράσταση.
Αθηνά Μαξίμου: Καλησπέρα. Ο Ταρτούφος του Μολιέρου όταν πρωτοπαίχτηκε στην εποχή του απαγορεύτηκε και χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες του Μολιέρου αλλά και του Βασιλιά επί πέντε σχεδόν χρόνια μέχρι να μπορέσει να παιχτεί τελικά το έργο σε κάποιες κλειστές συγκεντρώσεις με αστούς. Κι αυτό επειδή έθιγε τους ιερείς. Οπότε εναντιώθηκαν πάρα πολύ οι ιερείς στο συγκεκριμένο έργο. Για την ιστορία, μετά απ΄ τον Ταρτούφο ο Μολιέρος έγραψε το έργο του Δον Ζουάν που λέει τα ίδια ουσιαστικά πράγματα, αλλά επειδή τα βάζει στο στόμα ενός αγύρτη, αυτό δεν ενόχλησε τόσο πολύ.
Δ.Β.: Για ποιο λόγο επιλέξατε εσείς αυτό το έργο σήμερα;
Α.Μ.: Ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μανώλης Δούνιας, που έκαναν τη συν-σκηνοθεσία, λίγο πείραξαν, θα λέγαμε, το έργο, και στο τέλος πρόσθεσαν έναν μονόλογο που είναι παρμένος από το έργο Δον Ζουάν, τον οποίο αρθρώνει η κυρία Περνέλ, η μητέρα του Οργκόν, την οποία υποδύεται η Ρούλα Πατεράκη. Σε μια πρώτη ανάγνωση, αν διαβάσει κανείς τον Ταρτούφο του Μολιέρου, θα δει την ιστορία ενός ψευτοπαπά, ενός ψευτοθρησκευόμενου, ο οποίος εισβάλλει σε μια αστική οικογένεια με σκοπό να κερδίσει χώρο, κοινωνικό status, οικονομική ευμάρεια εξαπατώντας τον πατέρα της οικογένειας. Όλοι οι υπόλοιποι βλέπουν ότι αυτός είναι ένας ψεύτης. Ο μόνος που δεν το αντιλαμβάνεται είναι ο Οργκόν, τον οποίο υποδύεται ο Άλκις Κούρκουλος στη δική μας παράσταση. Στο τέλος, καθώς ο Ταρτούφος εκβιάζει την οικογένεια, της παίρνει το σπίτι, τα χρήματα… έρχεται ο ίδιος ο βασιλιάς και δίνει τη λύση τιμωρώντας τον Ταρτούφο και δικαιώνοντας τελικά την οικογένεια του Οργκόν. Αυτή είναι η πρώτη ανάγνωση του έργου. Αυτό, όμως, που ο Μανώλης και ο Αιμίλιος κάνανε –με τη διασκευή και τη σκηνοθεσία- είναι ότι και ο Οργκόν χρησιμοποιεί τον Ταρτούφο γιατί τότε, εκείνη την εποχή, οι έμποροι, η αστική τάξη, παρόλο που είχαν χρήματα, δεν είχαν εξουσία. Οπότε, στη δική μας παράσταση ο Οργκόν δεν είναι ένας καημένος που δεν έχει καταλάβει, που παρασύρεται, αλλά είναι ο άνθρωπος που χρησιμοποιεί τον Ταρτούφο για τους δικούς του λόγους. Για να ανέλθει ή και για να κρύψει τις δικές του αδυναμίες πίσω από την Εκκλησία.
Δ.Β.: Δηλαδή ο ένας χρησιμοποιεί τον άλλον, στο συγκεκριμένο ανέβασμα.
Α.Μ.: Ακριβώς. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο όλα τα πρόσωπα της οικογένειας, όπου το καθένα ξεχωριστά για τους δικούς του λόγους δε θέλει τον Ταρτούφο κοντά του, μηχανεύονται τρόπους για να τον διώξουν και προσπαθούν να αποκαλύψουν πόσο ψεύτης και υποκριτής είναι.
Δ.Β.: Σε κάποιον, όμως, που ήδη γνωρίζει την αλήθεια. Στον πατέρα.
Α.Μ.: Σωστά. Επομένως όλοι είναι υποκριτές. Δηλαδή αυτό που φωτίζεται στη δική μας παράσταση τελικά είναι η ερώτηση «ποιος είναι ο πραγματικός απατεώνας;». Μήπως ο Ταρτούφος είναι τελικά απλώς ένας μικροαπατεώνας συγκριτικά με αυτή την οικογένεια τεράτων – απατεώνων;
Δ.Β.: Γιατί σήμερα στην Ελλάδα της κρίσης αυτό το έργο;
Α.Μ.: Γιατί δυστυχώς αυτά που οι μεγάλοι συγγραφείς-οι φάροι του θεάτρου εντόπισαν στις δικές τους εποχές, ισχύουν σε όλες τις εποχές, σε όλες τις κοινωνίες και θα ισχύουν μάλλον εσαεί. Η υποκρισία είναι ένα επάγγελμα, τελικά, όπως αναφέρει και η κυρία Περνέλ στο μονόλογο του τέλους του έργου. Όλοι χρησιμοποιούν αυτόν τον μηχανισμό για να στηρίξουν τα κεκτημένα τους, για να κερδίσουν κάτι καλύτερο, για να ισχυροποιήσουν τη θέση τους, για να ανέλθουν, για να αποκτήσουν ένα κοινωνικό status, για οικονομική ευημερία. Η υποκρισία δηλαδή είναι κάτι που ανά τους αιώνες ο άνθρωπος χρησιμοποιεί για το προσωπικό συμφέρον.
Δ.Β.: Το θέατρο στην Ελλάδα της κρίσης.
Α.Μ.: Όλοι οι κλάδοι, νομίζω, όλοι οι επαγγελματικοί χώροι παλεύουν, όπως κι εμείς. Τίποτα πια δεν είναι εύκολο. Απ’ την άλλη ίσως όλο αυτό να οδηγήσει τα πράγματα να αρχίσουν να ξεκαθαρίζουνε. Αυτό σκεφτόμασταν απ’ την αρχή της κρίσης. Ότι ίσως δημιουργήσει τις συνθήκες όπου αυτός που είναι καλός, σε κάθε χώρο, θα συνεχίσει να έχει δουλειά, ενώ αυτός που δεν το αξίζει δε θα συνεχίσει να κάνει τη δουλειά που κάνει. Δεν εννοώ μόνο στο θέατρο. Παντού.
Δ.Β.: Δικαιώθηκε τελικά κατά τη γνώμη σας αυτή η προσδοκία;
Α.Μ.: Θεωρώ ότι κάπως έχει λίγο ξεκαθαρίσει το τοπίο. Βέβαια έχουμε πολύ δρόμο ακόμα, έτσι κι αλλιώς. Σχετικά με αυτή την κρίση θεωρώ ότι το πιο τραγικό της είναι ότι μας ξεγύμνωσε και έδειξε λίγο αυτό που πραγματικά είμαστε. Συνεχίζει ο καθένας να κοιτά την πάρτη του. Δυστυχώς. Και αυτό είναι το πιο άσχημο που έχει συμβεί.
Δ.Β.: Μελλοντικά σχέδια.
Α.Μ.: Ήδη έχουμε ξεκινήσει πρόβες για την Ιφιγένεια εν Αυλίδι που θα παρουσιάσουμε το καλοκαίρι πάλι σε συν-σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη-Μανώλη Δούνια. . Η σκηνοθεσία της Ιφιγένειας βασίζεται σε 3 υποκριτές. Δηλαδή 3 ηθοποιοί θα υποδυθούμε όλους τους ρόλους της Ιφιγένειας. Ο Αιμίλιος θα κάνει Αγαμέμνονα και Αχιλλέα, εγώ Κλυταιμνήστρα και Μενέλαο και η Λένα Παπαληγούρα Ιφιγένεια και Πρεσβύτερο. Και θα έχουμε μαζί μας και 8 κορίτσια στο χορό. Λογικά ξεκινάμε περιοδεία τέλη Ιουνίου και θα έρθουμε σίγουρα και στο Θέατρο Δάσους. Η μετάφραση της Ιφιγένειας θα είναι του υπέροχου Γιώργου Μπλάνα. Θέλω να προσθέσω στο σημείο αυτό ότι και στον Ταρτούφο έχουμε μετάφραση του Γ. Μπλάνα και μιλάμε για έναν έμμετρο λόγο με ρίμα, δηλαδή δεν είναι ακριβώς πεζό, κάτι το οποίο έχει και τη δυσκολία του και την ομορφιά του ταυτόχρονα.
Δ.Β.: Και ενδιαφέρον για τους θεατές, βεβαίως. Κάτι ακόμα. Η φιλοσοφία σας με δυο λόγια.
Α.Μ.: Σε αυτή τη δουλειά η φιλοσοφία μου είναι ότι ισχύει και στη ζωή μου. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Είναι καλύτερο να έχεις δίπλα σου ανθρώπους που μπορεί να είναι καλύτεροι από σένα, απ’ το να έχεις δίπλα σου ανθρώπους που είναι, ας πούμε, λιγότερο καλοί, για να φαίνεσαι εσύ. Πιστεύω στις συναντήσεις και στις συνεργασίες, γιατί αυτό παράγει έργο. Και όχι ως μονάδα να θέλει κανείς να κάνει τον τάδε ρόλο ή τον δεινά ρόλο. Αυτό. Συναντήσεις και συνεργασία.
Δ.Β.: Πολύ όμορφο αυτό. Σας ευχαριστώ πολύ.
Α.Μ.: Κι εγώ ευχαριστώ.
Δελίνα Βασιλειάδη