Λίγες μέρες μετά τη λαμπρή πρεμιέρα του εξαιρετικού έργου Αφροδίτη με γούνα του Ντέιβιντ Άιβς στο Θέατρο Αριστοτέλειο, ο πρωταγωνιστής της παράστασης Στράτος Τζώρτζογλου απάντησε στις ερωτήσεις του φιλμ νουάρ και της Δελίνας Βασιλειάδη.
Δελίνα Βασιλειάδη: Καλησπέρα σας. Μιλήστε μας για την Αφροδίτη με γούνα.
Στράτος Τζώρτζογλου: Αφροδίτη με γούνα. Αν η Αφροδίτη είναι μια από τις ενενήντα εννέα ποιότητες του Θεού, γιατί την εκατοστή την κρατά πάντα ο Θεός για τον εαυτό του, 99 είναι γνωστές στους ανθρώπους, το έχουν αποκαλύψει όλες οι φιλοσοφίες… Αυτή η γούνα είναι ένα φίλτρο για να μην τρελαθούν οι άνθρωποι, γιατί αν έρθεις σε απευθείας επαφή με την Αφροδίτη θα καείς. Είναι όπως ο Φαέθων που πήρε το άρμα του Ήλιου και κάηκε, παρόλο που ήταν ο ίδιος ο γιος του Ήλιου, και ενώ ο πατέρας του τον είχε προειδοποιήσει, του είχε πει «πρόσεξε τα ηνία, πως θα το οδηγήσεις». Σε όλες τις φιλοσοφίες πάντα υπάρχει το «Παν Μέτρον Άριστον» και το ότι χρειάζεται κανείς να δουλέψει με πειθαρχία, με αυτοσυγκράτηση και να μπορεί να έχει έναν παγωμένο ενθουσιασμό. Πώς μπορεί να είναι ένα παγωμένο πάθος; Πάντα χρειάζεται τα πράγματα να είναι και να μην είναι. Εγώ στο έργο πολλές φορές λέω τη λέξη «αμφίσημο». Όλα έχουν μια αμφισημία στη ζωή. Δεν πας ως παιδί να αγγίξεις την πρίζα με βρεμένα χέρια. Χρειάζεται λοιπόν αντίσταση. Η λάμπα έχει το θηλυκό και τον αρσενικό πόλο αλλά αυτό που παράγει φως είναι το ενδιάμεσο νήμα. Αντίσταση. Οπότε, αν πέσεις με τα μούτρα στην Αφροδίτη με εγωιστικούς στόχους, σκοπούς, να γεμίσεις κενά, να βιώσεις έναν έρωτα, μπορεί να σε καταστρέψει και εσένα και το περιβάλλον σου. Αυτή είναι η δαιμονική πλευρά της Αφροδίτης. Η κακή της χρήση δηλαδή. Υπάρχει όμως και η καλή. Υπάρχει εκείνη που αφήνεις να μπει μέσα η κατανόηση, η μαλακότητα, η αγάπη, η δύναμη του νερού. Και αυτό μπορεί να στο προσφέρει μόνο η καρδιά. Αν κινηθείς μόνο με το μυαλό, το αντρικό μυαλό, και πεις ένα κι ένα κάνουν δύο, σίγουρα δε μπορείς να βιώσεις την Αφροδίτη, ούτε όλα αυτά που μπορεί να σου προσφέρει.
Δ.Β.: Χρειάζεται, λοιπόν, κατά τη γνώμη σας, μια ισορροπία μυαλού και καρδιάς.
Σ.Τ.: Ακριβώς. Για να μπεις στη θεϊκότητα στο τρίτο στάδιο. Εκεί η Αφροδίτη γίνεται η θεϊκή ποιότητα του Θεού.
Δ.Β.: Αυτό είναι το μήνυμα του έργου;
Σ.Τ.: Ναι. Όλα τα πράγματα μπορούν να είναι καλά και κακά ανάλογα με τη χρήση τους. Ο συγγραφέας φοβάται την Αφροδίτη, φοβάται τον έρωτα
Δ.Β.: Ποιος συγγραφέας απ’ όλους;
Σ.Τ.: Ο Τόμας. Αυτός που ανεβάζει την παράσταση, ο οποίος έχει μια πολύ μέτρια ζωή και στην ουσία δε ζει. Κι έρχεται μια νέα γυναίκα, η Βάντα, υποτίθεται χαζή, υποτίθεται λαϊκιά, υποτίθεται ότι ανήκει στην τελευταία κατηγορία γυναίκας…
Δ.Β.: Δεν είναι λίγο σεξιστικό αυτό, όμως;
Σ.Τ.: Ναι είναι. Έτσι παρουσιάζεται στο έργο ακριβώς γι’ αυτό. Για να δηλώσει πως οι ταμπέλες με μια εύκολη ματιά, είναι ανόητες από τη φύση τους. Κι ότι μόνο πολύ φοβισμένοι άνθρωποι τις βάζουνε για να οριοθετήσουνε το ά-λογο της ζωής. Η ζωή είναι ά-λογη. Υπάρχει το στερητικό α. Φεύγει ο λόγος. Ο λόγος είναι σύμβολο. Όταν τον χρησιμοποιούμε με σωστή συνείδηση, γίνεται φως, δημιουργία, όταν όμως τον χρησιμοποιούμε όπως συνήθως μέσα από μια συνειδητότητα φόβου είναι μαύρη μαγεία. Όταν μπεις στο ά-λογο είσαι τουλάχιστον ανοιχτός και αφήνεσαι στα πράγματα. Δεν προσπαθείς να τα ορίσεις. Γιατί είμαστε ακόμα νήπια, είναι σαν να έχουμε στα χέρια μας μια πυρηνική βόμβα και παίζουμε, μπορούμε να πατήσουμε το κουμπί και να καταστραφούμε εντελώς.
Δ.Β.: Θεωρείται ότι για αυτό το λόγο δίνει ο Άιβς στον Τόμας και την ιδιότητα του συγγραφέα; Είναι συμβολικό αυτό;
Σ.Τ.: Ακριβώς. Επειδή ο Τόμας Νόβατσεκ μπορεί να χειριστεί το λόγο, αλλά λάθος. Είμαστε άλλωστε όλοι συγγραφείς, σκηνοθέτες και ηθοποιοί του σεναρίου της ζωής μας και το γράφουμε. Δεν υπάρχει προδιαγεγραμμένο σενάριο στη ζωή. Υπάρχει λευκή σελίδα. Ένα ημερολόγιο που το κάνεις ό,τι θέλεις. Οι άνθρωποι έχουν τη μοίρα στα χέρια τους, φτάνει ν’ αφήσουν την Αφροδίτη τη θεά του έρωτα να μπει στην ψυχή τους. Όλα είναι έρωτας. Είναι η πνοή του Θεού. Πριν εκφραστεί ο λόγος, υπήρχε μια πνοή. Αυτή η πνοή είναι ο έρωτας είτε το θέλουμε είτε όχι. Αν αφήσεις λοιπόν να μπεις μέσα σ’ αυτή την πνοή του Θεού, στον έρωτα, τότε σ’ αυτό το σημείο δεν υπάρχουν συγκρούσεις, σίγουρα δεν υπάρχουν όρια, υπάρχει μόνο δημιουργία. Και τότε το σενάριο που θα γράψεις στη ζωή σου θα σε εκπλήξει και εσένα αλλά θα είναι ταυτόχρονα και μια πολύτιμη κληρονομιά για τους επόμενους. Ο Σωκράτης έφυγε αλλά ο λόγος του έμεινε. Άξιζε να πεθάνει για να αφήσει αυτή την τελευταία του ομιλία, αυτό το αριστούργημα, την Απολογία του, για να φωτίσει άλλα μυαλά και να ωφεληθεί η ανθρωπότητα απ’ αυτό. Ο Καβάφης λέει «Τιμή σ’ εκείνους που ορίσανε, φυλάγουν Θερμοπύλες». Ο καθένας, μικρός ή μεγάλος, καμία σημασία δεν έχει ποιος Σπαρτιάτης είσαι, σημασία έχει μόνο να είσαι ένας από τους τριακόσιους, ένας από αυτούς δηλαδή που μπορεί να φέρει φως έστω και μόνο στον μικρόκοσμό του. Αν πάρεις όλα αυτά τα κεράκια, όπου ο κάθε άνθρωπος είναι κι ένα κερί, φωτίζεις το σύμπαν. Ένα μικρό κερί μπορεί να φωτίσει εκτάρια σκοταδιού. Είναι πιο δυνατό το φως από το σκοτάδι. Στην ουσία σκοτάδι δεν υπάρχει. Είναι μια ψευδαίσθηση. Το σκοτάδι υπάρχει εν απουσία φωτός. Λίγο αν ανάβουμε το κεράκι μας και ενωθούμε με τα άλλα, ξαφνικά θα πυρακτώσουμε το σύμπαν. Και τότε ο Θεός θα χαίρεται και θα δακρύσει γιατί θα δει ότι ξαφνικά τα δημιουργήματα τείνουνε να γίνουνε σαν κι αυτόν. Γιατί γι’ αυτό γεννηθήκαμε. Είμαστε Θεοί. Τίποτα άλλο δεν είμαστε. Κι ο καθένας είναι ο καθρέφτης του άλλου. Εσύ είσαι εγώ. Ο έρωτας ενώνει. Κάνει το εγώ και το εσύ εμείς.
Δ.Β.: Δηλαδή ο Τόμας και η Βάντα είναι ένα; Είναι ο ένας ο καθρέφτης του άλλου;
Σ.Τ.: Ακριβώς. Αυτό είναι ένα ακόμα από τα πολλά μηνύματα του έργου. Σε δεύτερο επίπεδο, ένα άλλο μήνυμα είναι ότι από το έργο που ανεβαίνει, αυτό που ανεβάζει ο Τόμας και παίζει η Βάντα το ρόλο της κόμισσας Ντουνάγιεφ, γίνεται φανερό ότι αυτός που εξουσιάζεται, αυτός που υποτάσσεται, αυτός που παραδίδεται τελικά ολοκληρωτικά στην εξουσία του άλλου είναι ο εγκέφαλος που διοικεί. Δεν έχει καμία σημασία αν αυτός είναι μαζοχιστής και θέλει να τρώει ξύλο ή να είναι σαδιστής ή οτιδήποτε άλλο. Σημασία έχει ότι αυτός επιθυμεί να επιβάλλει την αντρική του βούληση στο μυαλό μιας γυναίκας. Την καθοδηγεί. Βεβαίως με τις νόρμες και τους νόμους του δεκάτου ενάτου αιώνα καλλιεργημένων ανθρώπων που γνώριζαν την τεχνική του ερωτισμού όσο κανένας άλλος. Ο ερωτισμός είναι σαν μια εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Τόσο πολύ προσεκτικός πρέπει κανείς να είναι για να μην τον χαλάσει. Και τόσο προσεκτικός πρέπει να είναι κανείς για να αυξήσει την ένταση του έρωτα. Δεν ήταν όπως είναι σήμερα fast food η εποχή μας, που κάνουμε σεξ με το καλημέρα σας. Έχει χαθεί η έννοια του αγγίγματος, του βλέμματος, έχει φύγει ο σεβασμός, όλα έχουν γίνει σαν κρέας.
Δ.Β.: Και δε σας εκφράζει ο τρόπος ζωής της εποχής μας.
Σ.Τ.: Καθόλου. Καθόλου. Κι ευτυχώς δεν υπήρξα ποτέ της εποχής μου. Θυμάμαι μικρός διάβαζα Σταντάλ. Το κόκκινο και το μαύρο και Το μοναστήρι της Πάρμας και θυμάμαι αφιέρωνε ο Σταντάλ πάρα πολλές, σαράντα πέντε σελίδες για να δείξει πως τα δάκτυλα της δημαρχίνας και του Σορέλ ακουμπιόντουσαν κάτω από το τραπέζι. Ήταν τέτοια η έκσταση που ένιωθα που για μένα αυτό ήταν σχεδόν η πεμπτουσία του έρωτα. Όταν έρχεται η σεξουαλική πράξη αν έχει περάσει αυτή τη διαδικασία τότε οι χυμοί από τα μάτια από τα πόδια από παντού ρέουν. Εμένα με ενδιαφέρει να πάρω το νέκταρ του έρωτα κι όχι κάτι που είναι μόνο σώμα, ανάγκη, απελπισία. Ζητιανιά. Δυστυχώς ο έρωτας στις μέρες μας έχει καταντήσει ζητιανιά. Και εξαιτίας της γίνεται πορνογραφικός. Αυτή τη στιγμή η βιομηχανία των πορνό είναι η Νο1 πηγή εσόδων και μάλιστα σε μια εποχή όπου έχουμε απενοχοποιηθεί από τις Εκκλησίας τις ενοχές που για τόσα χρόνια τυραννούσαν τους ανθρώπους για τους δικούς τους λόγους και τώρα έχουμε φτάσει στην πορνογραφία. Είναι κρίμα. Πρέπει να ξαναμάθουμε να περπατάμε πάνω στα χνάρια του έρωτα από την αρχή. Θα έπρεπε να υπήρχε ένα Πανεπιστήμιο του Έρωτα, του ερωτισμού. Ακόμα και οι ίδιες ασκήσεις του Κάμα Σούτρα στην ουσία είναι ένα meditation. Αν ο έρωτας δε γίνει meditation, προσευχή δηλαδή, παύει να είναι έρωτας.
Δ.Β.: Ο έρωτας πρέπει να γίνει προσευχή. Πολύ όμορφο αυτό. Μιλήστε μας λίγο για τη συνεργασία σας στην παράσταση Αφροδίτη με γούνα με τη νεαρή και ταλαντούχα Vannessa Barre, τον σκηνοθέτη Κώστα Αθυρίδη αλλά και με τους υπόλοιπους συντελεστές.
Σ.Τ.: Η συνεργασία μου εδώ πέρα υπήρξε άριστη. Η Βανέσα είναι μια κοπέλα νεαρή που πρώτη φορά ανεβαίνει στη σκηνή με τόσο μεγάλο ρόλο. Γνωρίζω πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να παίξεις ένα έργο με δυο μόνο πρόσωπα. Έχω ξαναπαίξει άλλα δυο έργα με δυο πρόσωπα, το ένα ήταν με τη Δήμητρα Ματσούκα και το άλλο στην Αμερική με τη Φιόνα Γεωργιάδη, τον μυστηριώδη κ. Λοβ κάναμε εκεί. Χρειάζεται να έχεις απόλυτη χημεία, γιατί αν δεν έχεις εξαιρετική συνεργασία το έργο καταστρέφεται. Αν δεν έχεις κατακτήσει αυτή τη χημεία, είναι πολύ εύκολο να χαθεί (αυτή η χημεία). Πέρα απ’ την τεχνική. Θα μπορούσαν δηλαδή να παίζουν δυο πάρα πολύ σημαντικοί ηθοποιοί, ο καθένας εξαιρετικός στο είδος του, αλλά να μην ταιριάζουν. Ευτυχώς με τη Βανέσα ταιριάξαμε κι αυτό είναι που κατεβαίνει στο κοινό. Το κοινό ξεχνιέται, απολαμβάνει, γελάει, δακρύζει, αγωνιά, κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί μέχρι το τέλος, κι αυτό οφείλεται, εκτός από τη μαεστρία του συγγραφέα που το έχει γράψει έτσι, και στον σκηνοθέτη Κώστα Αθυρίδη με τις μουσικές και τη σκηνοθεσία του. Τη σκηνογραφία έκανε ο Αθανάσιος Κολαλάς. Γίναμε μια ομάδα, ενωθήκαμε, επικοινωνήσαμε και το βγάλαμε.
Δ.Β.: Αυτή την περίοδο είστε στην Ελλάδα.
Σ.Τ.: Είμαι στην Ελλάδα μέχρι τέλος Φλεβάρη. Μάρτιο και Απρίλιο θα ξαναπάω Αμερική, έχω κάποιες ταινίες να κάνω εκεί, και θα ξαναγυρίσω Μάιο εδώ για να πάει, πρώτα ο Θεός, περιοδεία η Αφροδίτη με γούνα στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Δ.Β.: Πείτε μας για την Αμερική.
Σ.Τ.: Θα παίξω στην ταινία The rainbow experiment (το πείραμα του ουράνιου τόξου), που σκηνοθετεί η Χριστίνα Κάλλας. Η Χριστίνα είναι Θεσσαλονικιά και συμμετείχε και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το έργο 42 seconds of happiness και απέσπασε πολύ καλές κριτικές. Είναι ένα πείραμα που γίνεται σε ένα σχολείο και ένα παιδί καίγεται. Αληθινή ιστορία. Η ταινία διερωτάται ποιος φταίει. Ποιος είναι υπαίτιος; Η κοινωνία; Το σύστημα του σχολείου; Οι καθηγητές, οι μαθητές οι ίδιοι; Τα ναρκωτικά που υπάρχουν στο σχολείο και τα διακινεί ο αδελφός μου; Εγώ έρχομαι για να τον σώσω και το ανακαλύπτω κι έτσι μπλέκομαι κι εγώ σε αυτή την ιστορία. Παίζω τον Νικ Καζάν. Επίσης, είμαι ισόβιος παρατηρητής στο Actors Studio, είναι μια μεγάλη τιμή από τη γυναίκα του Ελία Καζάν Φράνσις Καζάν. Με θυμήθηκε ύστερα από τριάντα χρόνια -τότε ο άνδρας της ο Ελία Καζάν με είχε δει για μια ταινία, μια ταινία που τελικά ποτέ δεν έκανε- και μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα να μπω στο Actors Studio. Θα κάνω μια ταινία Τα δωρεάν θαλάσσια μπάνια του Βάσου Γιώργα σε σενάριο δικό του και της Γλυκερίας Μπασδέκη το καλοκαίρι και προετοιμάζω να κάνω και τον Προμηθέα Δεσμώτη περιοδεία σε όλη την Ελλάδα. Είναι ένα έργο που το έκανα πέρσι, το ξεκινήσαμε τον Σεπτέμβριο και θα το πάμε και του χρόνου. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτή την περίοδο είμαι στο Θέατρο Τέχνης μετά από τριάντα χρόνια ξαναγυρίζω στην κοιτίδα, στη μήτρα που με γέννησε μιας κι έχω τον πολύ βαρύ τίτλο του τελευταίου μαθητή του Κουν κι έχω την ευτυχία και την ευλογία να σκηνοθετούμαι από την Άντζελα Μπρούσκου με την ομάδα της σε ένα έργο πολύ δύσκολο, πολύπλοκο, πολυποίκιλο, το Ρομπέρτο Τσούκο. Η παράσταση απέσπασε εξαιρετικές κριτικές κι έτσι η επιστροφή μου στο Θέατρο Τέχνης είναι πανηγυρική, θριαμβευτική και πάνω απ’ όλα μυστικιστική, γιατί δε το επέλεξε ούτε η Μπρούσκου νομίζω να βρεθώ εγώ τριάντα χρόνια μετά… Επίσης παρουσιάζω σε όλη την Ελλάδα το βιβλίο Ο νόμος της επιτυχίας. Είναι οι 16 νόμοι της επιτυχίας. Όχι μόνο οικονομικής, αλλά της επιτυχία σαν άνθρωπος. Γιατί αν δεν είσαι έτοιμος όταν δημιουργήσεις την αφθονία αυτή να μη σε καταστρέψει, τότε είναι άχρηστα και τα χρήματα και η όποια επιτυχία. Είναι πολύ απλοί νόμοι που κανονικά θα έπρεπε να μπουν στα σχολεία. Ουσιαστικά αυτό το βιβλίο το διδάσκω στον εαυτό μου πάνω απ’ όλα και στο παιδί μου. Τέλος, έβγαλα και τα κοσμήματα τα F-Stratos τα οποία είναι 12+1 μυθολογίες γύρω από τον έρωτα μιας κι ο έρωτας τελικά είναι το κυρίαρχο στοιχείο στη ζωή μου.
Δ.Β.: Τι σας εκφράζει τελικά περισσότερο από όλα αυτά που κάνετε;
Σ.Τ.: Όλα. Όλα είναι ζωή.
Δ.Β.: Κάτι τελευταίο. Η φιλοσοφία σας.
Σ.Τ.: Ζήσε το σήμερα σα να είναι η τελευταία σου μέρα.
Δ.Β.: Το εφαρμόζετε;
Σ.Τ.: Ναι. Αφέσου στη ζωή, αφέσου στο άγνωστο. Γιατί τελικά το γνωστό είναι ήδη νεκρό. Το άγνωστο είναι η πραγματική ζωή.
Δ.Β.: Εσείς αφήνεστε δηλαδή στο άγνωστο.
Σ.Τ.: Ναι.
Δ.Β.: Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες του φιλμ νουάρ;
Σ.Τ.: Να έρθουν να δουν την παράσταση. Το έχω αγαπήσει τόσο πολύ αυτό το έργο, το οποίο κάθε μέρα με διδάσκει, μου περνάει μηνύματα, γιατί δεν παύω να είμαι κι εγώ άντρας. Κι ένα πράγμα που θα ήθελα να κάνω είναι να νιώσω την καρδιά της γυναίκας. Γιατί αυτή έχει άπειρα μυστικά να μας αποκαλύψει. Θα έπρεπε όλοι να ακούμε τις γυναίκες.
Δ.Β.: Σ’ αυτό συμφωνούμε απολύτως. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Καλή επιτυχία εύχομαι.
Σ.Τ.: Να είστε καλά.
Δελίνα Βασιλειάδη