Σιρίν Νεσάτ, στερεότυπα κι ευθύνες

Εβλεπα τις προάλλες μία συνέντευξη της Σιρίν Νεσάτ, όπου μιλούσε για την ταινία της Γυναίκες χωρίς άντρες. Μίλησε για τα λανθασμένα στερεότυπα για τις γυναίκες στο Ιράν, τη συλλογική λήθη του υποκινούμενου από Αμερική και Βρετανία πραξικοπήματος του ‘53,  τη συμφιλίωσή της  με την απώλεια πατρίδας-κέντρου βάρους, καθώς δεν μπορεί να πάει στο Ιράν (και πλέον δεν θέλει).

Τα λόγια της είναι στο μυαλό μου. Είδα μια γυναίκα απάτριδα και σκέφτηκα εγωιστικά ότι δεν θέλω να βρεθώ στη θέση της. Δεν θέλω να γίνω μία από τα εκατομμύρια των ανθρώπων που μεγάλωσαν σε μια χώρα που έχασε τη δημοκρατία της. Που, παρά τις δυσκολίες και τα κουσούρια της τελευταίας, άνοιξε την πόρτα στους καλοθελητές, το δηλητήριο και το φασισμό. Που έπεσε στην παγίδα της βίας, με την ιστορία της και τη συνέχεια να κατασκευάζονται και να συσκευάζονται σε στερεότυπα, απλοϊκές αφηγήσεις και στην καλύτερη περίπτωση μια καλής πρόθεσης συμπάθεια, που μένει σε λόγια και δεν γίνεται πράξη.

Τα στερεότυπα και οι αφηγήσεις ήδη είναι γεγονός, εντός κι εκτός χώρας. Στοιχεία ένθεν κι ένθεν χρησιμοποιούνται και πλάθονται συνέχεια, παίζοντας με τα μυαλά μας και παρασέρνοντάς μας εκεί που θέλουν. Γιατί όταν ο φασισμός γίνεται για πολλούς απάντηση, σημαίνει ότι η δημοκρατία μας νοσεί και ότι αποπρασανατολιστήκαμε. Και το να καταδικάσει κανείς όλους τους ψηφοφόρους της ΧΑ ως βλάκες και κακούς, δεν είναι η απάντηση, ειδικά όταν γίνεται χωρίς  εμβάθυνση στο φαινόμενο και μερικές φορές, αν μου επιτρέψετε να είμαι λίγο υπερβολική, με έναν αριστερό σνομπισμό.

Οι ακραίες δυσκολίες δεν βγάζουν μόνο το χειρότερο στους ανθρώπους, βγάζουν και το καλύτερο. Στο χέρι μας είναι πώς θα φερθούμε. Δεν είμαστε ανεύθυνα όντα, θύματα της μοίρας μας. Και στο τέλος της ημέρας, όλοι θα πρέπει να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη.

Μαριάννα Πλιάκου