ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΤΖΙΝΑ ΨΑΡΡΗ
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Μιλήστε μας για σας. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την τέχνη και πιο συγκεκριμένα με τη συγγραφή;
ΤΖΙΝΑ ΨΑΡΡΗ: Ανέκαθεν λάτρευα τη γλώσσα μας και τα τερτίπια της κι έβρισκα μεγάλο ενδιαφέρον στις σκέψεις και τα κρυμμένα νοήματα, χανόμουν μέσα στη λογοτεχνία. Από παιδί, η γραφή λειτουργούσε ως η διαμαρτυρία και ψυχοθεραπεία μου. Η ζωή βέβαια δεν με ρώτησε, με οδήγησε στους δικούς της δρόμους. Έφτασε όμως μια στιγμή – το 2015 – που ήταν πλέον επιτακτική η ανάγκη να γράψω ‘οργανωμένα’ και να δω τους προβληματισμούς μου αποτυπωμένους στο χαρτί.
Δ.Β.: Μιλήστε μας για το καινούριο σας βιβλίο «οι κόρες της ανάγκης».
Τ.Ψ.: Ένα λογοπαίγνιο έκανα στον τίτλο του δεύτερου βιβλίου μου. Ο Πλάτωνας ονομάζει κόρη της Ανάγκης την Κλωθώ, την Μοίρα που ύφαινε το νήμα της ζωής των ανθρώπων. Βασικές ηρωίδες σ’ αυτή την ιστορία είναι τρεις γυναίκες των οποίων οι ζωές είναι άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους.
Το βιοηθικό ζήτημα που θέτω είναι κατά πόσο ένα παιδί που είναι εκ των προτέρων γνωστό ότι θα γεννηθεί με προβλήματα, πρέπει να γεννηθεί και να μεγαλώσει με αγάπη ή όχι. Ένα ακόμη ερώτημα που επιχειρώ είναι αν οι αποφάσεις που λέμε πως παίρνουμε με τη λογική, μήπως τελικά δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα καλά κρυμμένο συναίσθημα που υπαγορεύει τις πράξεις μας; Οι ήρωες του βιβλίου μιλούν για τον φόβο, την ενοχή και την απώλεια καθώς και για τα δύο είδη αγάπης που σίγουρα όλοι μας έχουμε βιώσει: την καταπιεστική αγάπη – δυνάστη, που διεκδικεί και απαιτεί αλλά και την τρυφερή αγάπη, την επί ίσοις όροις σύμπλευση και κατανόηση.
Πρόκειται για ένα βιβλίο του οποίου ο τίτλος θα μπορούσε να είναι και Ενσυναίσθηση.
Δ.Β.: Υπάρχει πρόγραμμα για παρουσιάσεις του βιβλίου σας στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε άλλες πόλεις;
Τ.Ψ.: Βεβαίως και είμαι πολύ χαρούμενη γι’ αυτό! Προς το παρόν, είναι ήδη κανονισμένο και στις 6 Οκτωβρίου θα βρίσκομαι στη Νάουσα, στην 7 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη και στις 8 Οκτωβρίου στην Κατερίνη. Μέσα από την σελίδα μου στο Facebook αλλά και από πολλές σελίδες βιβλιοφιλικών ομάδων θα αναρτηθούν λεπτομέρειες για την ώρα και τον χώρο των παρουσιάσεων.
Δ.Β.: Από πού αντλείτε τα θέματά σας;
Τ.Ψ.: Με δεδομένη την ανάγκη αλλά και την επιθυμία – περιέργεια να παρατηρώ τις ανθρώπινες συμπεριφορές και να θέτω, στον εαυτό μου πρώτα, ερωτήματα που δυσκολεύομαι να απαντήσω, δημιουργώ χαρακτήρες και αναρωτιέμαι γραπτώς πώς θα αντιδρούσα εγώ φορώντας τα παπούτσια τους, ελπίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα τρυπώσω και στο μυαλό των αναγνωστών τις ίδιες ερωτήσεις όσο αμείλικτες κι αν φαίνονται. Κάθε φορά λοιπόν που κάποιο συμβάν γύρω μου ή μέσα μου, σημαντικό ή ακόμα και ασήμαντο για πολλούς, με αναγκάζει να το εκτονώσω, γράφω.
Δ.Β.: Το 2015 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Όστρια το πρώτο σας μυθιστόρημα με τίτλο «Μέχρι το πέμπτο σκαλοπάτι». Μιλήστε μας για αυτό.
Τ.Ψ.: Πρόκειται για την διαδρομή μιας γυναίκας από την εφηβεία της την παρασυρμένη από την μουσικότητα του Εγώ έως τα πενήντα της χρόνια. Για τον έρωτα που θόλωσε την κρίση της, για τις λανθασμένες προτεραιότητες. Το κύριο ερώτημα που επιχείρησα είναι: ποια αγάπη είναι αυτή που οδηγεί στη συχώρεση; Της μάνας; Της ερωτευμένης γυναίκας; Ή μήπως η αγάπη στον πυρήνα της αυτοεκτίμησης; Και τελικά, ποιο απ’ όλα τα ‘μπουκαλάκια’ που κυκλοφορεί γύρω μας περιέχει το ελιξίριο της δύναμης; Ο αλληγορικός του τίτλος αφορά στα πέντε στάδια του πένθους που κάθε άνθρωπος βιώνει ύστερα από κάποια απώλεια οποιασδήποτε μορφής και είναι : η Άρνηση, ο Θυμός, η Διαπραγμάτευση, η Κατάθλιψη και τέλος η Αποδοχή. Η πορεία λοιπόν που ακολουθούμε όλοι – γιατί όλοι έχουμε βιώσει απώλειες -από την Άρνηση έως την Αποδοχή, είναι και το θέμα του βιβλίου.
Δ.Β.: Γράφετε και ποίηση, εκτός από τα μυθιστορήματα. Επίσης, είστε χρόνια εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πού βρίσκεται η καρδιά σας;
Τ.Ψ.: Δεν θα τολμούσα ποτέ να πω πως γράφω ποίηση. Επιχειρώ να εκφράσω ό,τι νιώθω και μ’ έναν πιο λυρικό – ας πούμε – τρόπο. Η καρδιά μου χτυπάει πάντα στον ρυθμό των ανθρώπινων σχέσεων, είτε εντός σχολείου είτε εκτός. Δεν ξέρω αν υπήρξα ποτέ καλή καθηγήτρια, έδωσα ωστόσο τον καλύτερο εαυτό μου για να γίνω όσο καλύτερη παιδαγωγός μπορούσα. Αλλά και όταν γράφω, πάντα ο άνθρωπος, οι συμπεριφορές και οι αποφάσεις τους είναι που με ελκύουν να εξερευνήσω.
Δ.Β.: Μελλοντικά σχέδια.
Τ.Ψ.: Παρουσιάσεις αρκετές με τις «Κόρες της Ανάγκης» συντροφιά, για το άμεσο μέλλον. Παράλληλα, γράφω εντατικά το τρίτο μου βιβλίο, το οποίο είναι η συνέχεια του πρώτου και ευελπιστώ να εκδοθεί μαζί με την επανακυκλοφορία του πρώτου το οποίο εξαντλήθηκε. Επίσης γράφω διηγήματα τα οποία δημοσιεύονται σε λογοτεχνικά περιοδικά, κυρίως στο Άνεμος magazine και στο Fractal, τα οποία πιστεύω πως στο μέλλον θα πάρουν και αυτά τη μορφή βιβλίου.
Δ.Β.: Η φιλοσοφία σας.
Τ.Ψ.: Η φιλοσοφία είναι η φιλοσοφία μου! Γιατί, αν μείνω στον ορισμό της λέξης, φιλοσοφία σημαίνει έντονη εσωτερική διάθεση για γνώση, μάθηση, έρευνα. Όχι από περιέργεια ασφαλώς, αλλά γιατί η συστηματική ενασχόληση με οτιδήποτε, αποκρυσταλλώνεται παίρνοντας διάφορες μορφές και οδηγεί σε αξίες σημαντικές όπως ο σεβασμός, η κατανόηση, η εκτίμηση, η αγάπη, η ίδια η ζωή και η ουσία της ψυχής. Φιλοσοφία είναι η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, αφού όποιος ουσιαστικά φιλοσοφεί είναι ελεύθερος, δεν αγελάζεται εύκολα, δεν τρέφεται με μισές αλήθειες.
Δ.Β.: Αγαπημένος συγγραφέας και αγαπημένο βιβλίο.
Τ.Ψ.: Έχω μεγάλη αδυναμία στους συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής και της Ιβηρικής Χερσονήσου. Ενδεικτικά αναφέρω τους Μπολάνιο, Λιόσα, Θαφόν και Παδούρα. Δύο από τα βιβλία που αγάπησα πολύ ήταν «Οι άγριοι Ντετέκτιβ» του Μπολάνιο και «η γιορτή του Τράγου» του Λιόσα.
Δ.Β.: Η τέχνη σήμερα στην Ελλάδα της κρίσης.
Τ.Ψ.: Θεωρώ πως η Τέχνη είναι από τα δυνατότερα αλλά και τα λιγότερο αξιοποιημένα χαρτιά στην Ελλάδα της κρίσης, η απελευθέρωση από την οποία είναι σε μεγάλο βαθμό και πνευματική διαδικασία αυτογνωσίας. Δεν είναι αόριστη θεωρία η Τέχνη, δημιουργεί συναισθήματα και σκέψεις, βοηθά να βρεθούν λύσεις. Αν και είμαι σίγουρη πως η Ελλάδα διαθέτει δυνατότητες για διεθνή καλλιτεχνική πρωτοπορία, το μόνο που βλέπω είναι δειλά, ατομικά βήματα. Διάβαζα σχετικά πρόσφατα ένα άρθρο των New York Times, διθύραμβο πραγματικό για την σύγχρονη Τέχνη στην Ελλάδα. Αναφέρει δεκάδες εκθέσεις, φεστιβάλ και εκδηλώσεις, με δεδομένη ωστόσο την αποδοχή ότι το «λίκνο του πολιτισμού» είναι επηρεασμένο από την Κρίση.
Στην «Πανούκλα» του Καμύ, όταν η πόλη πέφτει θύμα επιδημίας, οι κάτοικοί της παραλύουν αρχικά για να συνειδητοποιήσουν στη συνέχεια τη σημασία της αντίστασης απέναντι στη βέβαιη ήττα. Θα πιστεύω πάντα πως οι καλλιτέχνες – έστω και ατομικά – θα συνεχίζουν να βρίσκουν δρόμους έκφρασης. Η Τέχνη και η Κρίση έχουν σχέση διαλεκτική, ελπίζω δημιουργική και όχι συγκρουσιακή.
Δ.Β.: Σας ευχαριστώ θερμά.
Δελίνα Βασιλειάδη