Ο Αντώνης Καραγιάννης, αδιαμφισβήτητα ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες της γενιάς του, σκηνοθετεί το εμβληματικό έργο του Έντουαρντ Άλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» στη Θεσσαλονίκη στο Θέατρο Σοφούλη. Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης βρήκε χρόνο λίγο πριν την πρεμιέρα του έργου του και μίλησε στο φιλμ νουάρ.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Μιλήστε μας για το έργο του Άλμπι.
Ο Άλμπι χρησιμοποιεί ένα συμβολικό ζευγάρι, τον Τζορτζ και τη Μάρθα, και εισβάλει στη φαινομενικά ευτυχισμένη οικογένειά τους. Μια νύχτα καταφθάνουν στο σπίτι τους επισκέπτες. Ένα νεαρό ζευγάρι από το πανεπιστήμιο. Ο Άλμπι τοποθετεί εντέχνως τέσσερις ανθρώπους στο σαλόνι ενός σπιτιού, οι οποίοι ξενυχτούν και πίνουν μέχρι το πρωί. Ο Τζορτζ και η Μάρθα, εδώ και χρόνια, έχουν πλάσει τον δικό τους μύθο, τη δική τους φανταστική ιστορία, τη δική τους ψευδαίσθηση. Στη διάρκεια της νύχτας, αποκαλύπτουν και ξεσκεπάζουν το ψέμα τους. Παρασύρουν τους επισκέπτες τους σε αρρωστημένα παιχνίδια κι αποκαλύπτουν θαμμένα μυστικά κι ενοχές. Αμέσως ο χώρος μετατρέπεται σε ρινγκ. Το ψέμα που έπλασαν ο Τζορτζ και η Μάρθα, ίσως να είναι άλλος ένας συμβολισμός που έχει ανάγκη η ιδανική οικογένεια για την κατάκτηση του αμερικανικού ονείρου και της πολυπόθητης ευτυχίας. Ο Άλμπι είχε πει σε συνέντευξή του πως οι άνθρωποι λένε ψέματα στον εαυτό τους για το ποιοι είναι και πώς βλέπουν τον εαυτό τους. «Το έργο μου αφορά την ανικανότητά μας να είμαστε αντικειμενικοί με τον εαυτό μας». Πρόκειται για ένα έργο που διεισδύει στον ανθρώπινο ψυχισμό, που φωτίζει τον αέναο αγώνα του ανθρώπου για καταξίωση. Έναν αγώνα που γίνεται όλο και πιο άνισος. Έναν αγώνα που αντί για την κατάκτησης της πολυπόθητης ευτυχίας, οδηγεί με ταχύτητα στην κατάθλιψη. Ο αγώνας για ευτυχία και καταξίωση ίσως χρειάζεται μια αληθινή συνθήκη και μια νέα επανεκκίνηση.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Για ποιον λόγο επιλέξατε αυτήν την περίοδο το συγκεκριμένο έργο; Γιατί να έρθει κάποιος σήμερα να παρακολουθήσει αυτήν την παράσταση;
Δεν ξέρω αν εγώ επιλέγω τα έργα ή αυτά «επιλέγουν» εμένα. Οι κοινωνικές συνθήκες που βιώνουμε, πάντοτε προσφέρουν ερεθίσματα και ίσως αυτά με οδηγούν σε συγκεκριμένες καλλιτεχνικές επιλογές. Παγκοσμίως, διανύουμε μια παρατεταμένη περίοδο εγκλεισμού και φοβάμαι πως με αφορμή την πανδημία σε κάποια μέρη του κόσμου παίρνονται αποφάσεις που καταπατούν δημοκρατικές ελευθερίες των ανθρώπων. Ο Άλμπι στο συγκεκριμένο έργο καταγγέλλει. Πρόκειται για ένα πολιτικό – κοινωνικό έργο. Την απάντηση στο ερώτημα γιατί να έρθει κάποιος σήμερα να παρακολουθήσει αυτήν την παράσταση, ίσως τη δίνει όχι μόνο για αυτήν αλλά για όλες τις παραστάσεις ο Αμερικανός σκηνοθέτης Πίτερ Σέλαρς ο οποίος έγραψε φέτος το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου. Πραγματικά με εκφράζει πλήρως η άποψη που διατύπωσε και παραθέτω ένα απόσπασμα: «…δεν έχουμε ανάγκη να ψυχαγωγηθούμε. Έχουμε ανάγκη να συνευρεθούμε. Έχουμε ανάγκη να μοιραστούμε τον χώρο και να καλλιεργήσουμε έναν κοινό χώρο. Έχουμε ανάγκη από προστατευμένους χώρους βαθιάς ακρόασης και ισότητας».
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Η Τέχνη οφείλει να περνά μηνύματα; Εσείς ποια μηνύματα θα θέλατε να περάσετε με το έργο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» στο κοινό;
Πολλά είναι αυτά που θέλω να πω κι ακόμα πιο πολλά αυτά που προσπαθώ να φωτίσω ώστε να γίνει η απαραίτητη ζύμωση του θεατή με το έργο μετά την αποχώρησή του από το θέατρο. Νομίζω πως αυτή η διαδικασία είναι η πιο σημαντική. Όταν ένας θεατής φεύγει από το θέατρο και πάρει ένα κομμάτι, μια σκέψη, μια ατάκα, μια στιγμή του έργου που είδε, θεωρώ πως το θέατρο επιτέλεσε τον σκοπό του. Αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό. Το «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Έντουαρντ Άλμπι είναι ένα έργο που το κουβαλάς για μέρες στις αποσκευές σου. Μου λένε άνθρωποι που το είδαν, κι έχει περάσει αρκετός χρόνος, πως το σκέφτονται συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας κι ανακαλύπτουν αλήθειες που στην αρχή τις είχαν προσπεράσει. Αυτή είναι μια μοναδική μαγεία και γοητεία που κουβαλάει το συγκεκριμένο έργο. Δεν είναι τυχαίο που το έργο τοποθετείται στα εκατό καλύτερα έργα όλων των εποχών.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Αυτήν την περίοδο σκηνοθετείτε στην Αθήνα στο θέατρο Faust την παράσταση «Δεσποινίς Χάος» με τη μοναδική Αλεξάνδρα Τσιάγκα. Μιλήστε μας για αυτό το καλλιτεχνικό σας εγχείρημα, το οποίο είχατε παρουσιάσει πριν καιρό και στη Θεσσαλονίκη μας με τεράστια επιτυχία.
Πρόκειται για έναν μονόλογο που έγραψε η αγαπημένη μου φίλη και καταξιωμένη συγγραφέας η Δέσποινα Καλαϊτζίδου. Είναι ένα εξαιρετικό κείμενο που απευθύνεται με μοναδικό τρόπο σε όλες τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας κι έρχονται αντιμέτωπες με τη σκληρή αλήθεια. Μια αλήθεια που ανασύρει αναπάντητα ερωτήματα και φόβους που ο καθένας κρύβει μέσα του. Το κείμενο είναι ένας χείμαρρος και η ερμηνεία της Αλεξάνδρας Τσιάγκα είναι πραγματικά καθηλωτική. Όταν τελειώνει η παράσταση αυτομάτως ξεκινά παρατεταμένο χειροκρότημα και το κοινό δεν αφήνει την Αλεξάνδρα να αποχωρήσει από τη σκηνή. Είναι συγκινητική η ανταπόκριση και η αγάπη του κόσμου. Αισθανόμαστε δικαιωμένοι που πιστέψαμε στο έργο, στη δουλειά μας και κατορθώσαμε να περάσουμε κάτι που αγγίζει το κοινό. Είναι ένα έργο που έχει κερδίσει το στοίχημα με το κοινό και τους κριτικούς. Το έργο αγαπήθηκε πάρα πολύ όταν πρωτοανέβηκε στη Θεσσαλονίκη το 2019 και τώρα γνωρίζει, θα τολμούσα να πω, μεγαλύτερη αγάπη κι ανταπόκριση από το κοινό της Αθήνας. Παίζεται στο θέατρο Φάουστ και όλες οι παραστάσεις εδώ κι έναν μήνα είναι sold out. Απ’ ότι φαίνεται ο κύκλος της συγκεκριμένης παράστασης όχι μόνο δεν τελειώνει φέτος αλλά ίσως να έχει μόλις αρχίσει.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Εκτός από το θέατρο, σκηνοθετείτε και για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Πού βρίσκεται η καρδιά σας;
Η καρδιά μου βρίσκεται στη δημιουργία. Αλλάζει το μέσο έκφρασης. Όταν δημιουργώ, ουσιαστικά επικοινωνώ με τον κόσμο. Απλά το μέσο έκφρασης, προβολής κι αποτύπωσης της δημιουργίας αλλάζει κατά διαστήματα. Νομίζω πως δεν είμαι ακόμα σε θέση να διαλέξω ένα μόνο μέσο έκφρασης. Ίσως τελικά, με επιλέξει κάποιο από μόνο του…
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Πατέρας, σύζυγος, γιος, αδελφός, σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας… και πολλά άλλα… Ποιος είναι τελικά ο Αντώνης Καραγιάννης;
Χαίρομαι που έχω όλες αυτές τις ιδιότητες. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν πολλοί γλυκύτατοι και υπέροχοι άνθρωποι δίπλα μου. Και είναι όλοι πολύ σημαντικοί στη ζωή μου. Αν μιλήσω εγώ για τον εαυτό μου, θα έλεγα πως είμαι ένας απλός άνθρωπος, ένας καλλιτέχνης που από παιδί, ονειρεύομαι διαρκώς κι επιθυμώ να εκφραστώ μέσω της Τέχνης. Το κομμάτι της Τέχνης το οποίο υπηρετώ εδώ και χρόνια, η σκηνοθεσία, μου προσφέρει έναν μοναδικό δίαυλο επικοινωνίας και είναι αυτό που με χαρακτηρίζει και με προσδιορίζει.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Μελλοντικά σχέδια.
Μου έλεγε ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος στη ζωή μου, που πλέον δεν βρίσκεται κοντά μου, κάνε όνειρα αλλά κράτα τα μέσα σου μέχρι να τα πραγματοποιήσεις. Η ζωή είναι απρόβλεπτη. Και πραγματικά, πολλές φορές έχω πει τι θέλω να κάνω και άλλες τόσες φορές ξεπηδούσαν ανυπέρβλητα εμπόδια. Θέλω να κάνω αρκετά πράγματα. Η Τέχνη για μένα είναι ένας μαγικός χώρος κι απολαμβάνω το γεγονός πως έχω βήμα και πεδίο έκφρασης και δημιουργίας. Εύχομαι βασικά να είμαι υγιής καθώς και οι αγαπημένοι άνθρωποι που βρίσκονται δίπλα μου. Να συνεχίσω να έχω έμπνευση και να μπορώ να εκπληρώνω αρκετά, αν όχι όλα, από αυτά που ονειρεύομαι.
ΔΕΛΙΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ: Σας ευχαριστώ θερμά κι εύχομαι πολύ καλή επιτυχία σε ό,τι κάνετε.
Δ.Β.