Άλλο ένα φεστιβάλ ξεκινάει. Πιστό στο ραντεβού του, ακόμη και σ’ αυτούς τους χαλεπούς καιρούς του γύψου ή μάλλον ειδικά σ’ αυτούς τους καιρούς και μ’ ένα λόγο παραπάνω. Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ λοιπόν μαρσάρει τις μηχανές προβολής στις κλασικές αίθουσες του «Ολύμπιον» και του Λιμανιού για να αποδεσμεύσει εικόνες και ήχους, προσωπικές και συλλογικές ιστορίες, κοινωνικά και πολιτικά νοηματολογικά φορτία, συναισθήματα, ανησυχίες, όψεις του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου μας. Για τους λάτρεις του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και της μυθοπλασίας, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ είναι πιο χαλαρό σε ρυθμούς αλλά σαφώς επίσης αγαπημένο με ένα διαφορετικό, δικό του τρόπο. Για του λάτρεις του ντοκιμαντέρ είναι σίγουρα η δική τους γιορτή του σινεμά. Παλιοί και νέοι δημιουργοί έτοιμοι να αναμετρηθούν με το κοινό και κοινό έτοιμο να αναμετρηθεί με την αλήθεια ή τουλάχιστον την προσπάθεια καταγραφής της. Στις σκηνοθετικές καρέκλες γνώριμοι του παρελθόντος και σίγουρα χαρτιά και φυσικά νέα παιδιά που ξεκινούν το μαγικό ταξίδι του κινηματογράφου. Πολλά τα ενδιαφέροντα φιλμ σε όλα τα τμήματα μη εξαιρουμένου του επίσημου ελληνικού που διαθέτει πάντα μια ξεχωριστή δυναμική σε ποσότητα και ποιότητα συμμετοχών. Και για να το διευκρινίσουμε, οι συγκεκριμένες ταινίες συμμετέχουν σε επιμέρους παγιωμένα τμήματα.
Εν αρχή είναι το φρέσκο αίμα, η ελπίδα, το νέο και υποσχόμενο. Ο «Τυφλός ψαράς» του Στρατή Βογιατζή και της Θέκλας Μαλάμου είναι ένα 37λεπτο πορτρέτο του τυφλού και μονόχειρα ψαρά Γιάννη Κουκούμιαλου που εδώ και 70 χρόνια ασκεί το όμορφο θαλασσινό επάγγελμα με τη βοήθεια, όπως ισχυρίζεται, της διαίσθησης και του Θεού.
Η «Σταυρούλα» της Ήρας Ντίκα παρουσιάζει μία ημέρα από τη ζωή της 86άχρονης γυναίκας φέρνοντας το θεατή σε άμεση συνομιλία με το γήρας, το χρόνο και τη μνήμη.
Το «Krisis» των Νίκου Κατσαούνη (μη… πρωτοεμφανιζόμενου) και της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου (πρωτοεμφανιζόμενης) είναι ένα ντοκιμαντέρ για την ελληνική κρίση και τις καθημερινές πρωταγωνιστικές φιγούρες στο τοπίο μιας χώρας που ραγίζει επικίνδυνα.
Περνώντας για τα καλά στους παλιούς γνώριμους να σταθούμε στο Στέλιο Κούλογλου που παρουσιάζει τη νέα του ταινία «Ολιγαρχία». Το φιλμ, επίκαιρο όσο τίποτα αλλά δυστυχώς και διαχρονικό, αναφέρεται σε μια χούφτα τραπεζιτών και πολιτικών που κάνουν κουμάντο στον πλανήτη παρακάμπτοντας τη σημασία και τους θεσμικούς κανόνες της δημοκρατίας και επιβάλλοντας μια νέα οικονομικοπολιτική ολιγαρχία στην Ευρώπη με πεδίο δοκιμών τη φτωχομάνα Ελλάδα. Θύματα ενός νέου χουντικού μοντέλου ελέγχου όλοι εμείς που γινόμαστε άθελά μας κομμάτι της επόμενης μαύρης σελίδας της σύγχρονης ιστορίας που γράφεται τούτες τις στιγμές.
Η «Κατινούλα» της Μύρνας Τσάπα είναι, μετά τη «Σταυρούλα», ακόμη ένα πορτρέτο μιας ηλικιωμένης γυναίκας, αυτή τη φορά στο Κάιρο, όπου η ηρωίδα μας συνεχίζει να ζει με το βάρος της μνήμης των ανθρώπων που χάνονται γύρω της.
Το «Με λένε Στέλιο» του Γιάννη Κασπίρη ακολουθεί την καθημερινότητα, τις πράξεις και τις σκέψεις του 25χρονου Στέλιου και της οικογένειάς του που προσπαθούν να ανταπεξέλθουν – ο καθένας από την πλευρά του – όσο το δυνατόν πιο αξιοπρεπώς σε ένα αφιλόξενο απέναντί τους κράτος.
Το «Σαγιόμι» του Νίκου Νταγιαντά είναι άλλο ένα προσωποκεντρικό ντοκιμαντέρ όπου βιώνουμε κι εμείς μαζί με την ηρωίδα του τίτλου το μπαλαντσάρισμά της ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιαπωνία με διαφορετικές κάθε φορά, ευχάριστες ή δυσάρεστες αφορμές.
Ένα ακόμη πορτρέτο στο «Ξύπνησε ο Σουλτάν Αχμέτ» σκηνοθετημένο από τον Νίκο Λυγγούρη. Αυτή τη φορά του ανθρωπιστή κι ακτιβιστή Κωνσταντίνου Φίσερ.
Η ταινία της Φωφώς Τερζίδου «Εκτός Ιστορίας» μιλά για θέματα όπως η μνημοκτονία, το συλλογικό τραύμα και οι κατασκευές της επίσημης Ιστορίας, με αφορμή την εξόντωση της αρχαιότερης εβραϊκής κοινότητας στην Ευρώπη. Αυτή της Θεσσαλονίκης.
Το «Encardia, η πέτρα που χορεύει» του Άγγελου Κοβότσου ακολουθεί το ελληνικό συγκρότημα Encardia που διαδίδει και διατηρεί μέσω της μουσικής και των στίχων του τη σπουδαία μα ξεχασμένη μουσική παράδοση των ελληνόφωνων χωριών της Κάτω Ιταλίας και της γλώσσας «γκρίκο», της λεγόμενης «γρεκάνικης», ενός υπέροχου αρχαιοελληνικού ιδιώματος (με προσμίξεις ιταλικών λέξεων) που μιλιέται εκεί.
Το «100 (Αλεξάνδρας 173, Αθήνα)» είναι ένα επεισόδιο της σειράς αυτοτελών ντοκιμαντέρ «Docville» της ΕΡΤ όπου παρατηρούνται καθημερινοί άνθρωποι δίχως σχολιασμό.
Στο «Αφανείς ήρωες» ο Παναγιώτης Κουντουράς πρόκειται να ερεθίσει την περιέργεια και ίσως να προκαλέσει συγκίνηση σε πολλούς σινεφίλ ακολουθώντας τον αφανή ήρωα μηχανικό προβολής (προβολατζή στην καθομιλουμένη λαϊκή) εντός και εκτός του χώρου εργασίας του.
Τέλος, το «Μεταξά, ακούγοντας το χρόνο» του Σταύρου Ψυλλάκη αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού με αφετηρία γιατρούς και προσωπικό του αντικαρκινικού νοσοκομείου «Μεταξά» που πάσχουν οι ίδιοι από καρκίνο αλλά συνεχίζουν να εργάζονται, ειπώνεται η συγκλονιστική ιστορία κάποιων ανθρώπων στους οποίους ο καρκίνος από απειλή θανάτου έγινε δάσκαλος ζωής όχι μόνο προσθέτοντας χρόνια στη ζωή τους αλλά και ζωή στα χρόνια τους.
Αναζητήστε και επιλέξτε. Η απόφαση είναι φυσικά δική σας. Και μην ξεχνάτε. Η πρώτη μορφή της κινηματογραφικής τέχνης υπήρξε τεκμηριωτική και όχι μυθοπλαστική. Γι’ αυτό λοιπόν, καλό σινεμά.
Αλέξανδρος Μιλκίδης