7 ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΒΑΝΑ / (7 DÍAS EN LA HABANA/ 7 DAYS IN HAVANA)
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ, Μπενίτσιο Ντελ Τόρο, Χούλιο Μεντέμ, Γκασπάρ Νοέ, Ελία Σουλεϊμάν, Χουάν Κάρλος Τάμπιο, Πάμπλο Τραπέρο
Παίζουν: Ντάνιελ Μπρiλ, Εμίρ Κουστουρίτσα, Μελίσα Ριβέρα, Ελία Σουλεϊμάν, Τζος Χάτσερτσον
Γαλλία, Ισπανία, 2012
Διάρκεια: 129′
Οι ταινίες ανθολογίας με θέμα μία πόλη τείνουν να καθιερωθούν τα τελευταία χρόνια – αρκεί να θυμηθούμε το «Paris je t’ aime» (2006) και το «New York, I Love You» (2009). Αυτό που υποθέτουν οι παραγωγοί είναι ότι αν οι διάφορες ιστορίες τις οποίες αφηγούνται τα συχνά ανομοιογενή και ετερόκλητα αυτοτελή τμήματα της ταινίας, καταφέρουν να βγάλουν τη μοναδική ατμόσφαιρα και προσωπικότητα της πόλης, το πείραμα θα έχει πετύχει. Το πρώτο ζητούμενο είναι λοιπόν μια πόλη με πραγματικά ξεχωριστή ατμόσφαιρα και προσωπικότητα, και απ’ αυτή την άποψη η Αβάνα είναι ιδανική περίπτωση για τη συνέχιση της μόδας. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ιδιαίτερη πόλη μέσα σε μια εξαιρετικά ιδιαίτερη χώρα, οπότε το στοίχημα της σπονδυλωτής ταινίας, που δεν είναι άλλο από την πρόκληση της ομοιογένειας, είναι δύσκολο να αποτύχει. Πράγματι, παρότι οι επτά ιστορίες του «7 ημέρες στην Αβάνα» δεν συνδέονται με κάποιο κοινό αφηγηματικό νήμα και δεν διαθέτουν κοινούς χαρακτήρες και παρά τα διαφορετικά στυλ κινηματογράφησης, το κλίμα της πόλης βγαίνει ανάγλυφο, κρατώντας σε γενικές γραμμές το ενδιαφέρον του θεατή, παρά τις σποραδικές κοιλιές. Ποια είναι λοιπόν τα βασικά στοιχεία της Αβάνας που την καθιστούν τόσο ξεχωριστή; Ένα κύριο που βγαίνει στην ταινία είναι ο ερωτισμός, όπως εκφράζεται μέσα από δυο πλευρές: η μια είναι ο λατινοαμερικάνικος τρόπος ζωής των ανθρώπων, άκρως «σχεσιοκεντρικός», με μια διαρκή ροπή προς την κοινωνικότητα και την επαφή με τον άλλο και μια παράλληλη τόλμη στην ανάληψη συναισθηματικών ρίσκων. Η άλλη είναι η σχέση με τον τουρισμό, που αντιπροσωπεύει την ελπίδα για μια διαφυγή σε ένα καλύτερο αύριο μέσα από τον έρωτα για κάποιον ευκατάστατο δυτικό τουρίστα, αλλά και την ωμή δύναμη του χρήματος (βλέπε πορνεία). Άλλο στοιχείο είναι η ατμόσφαιρα γειτονιάς που επικρατεί στην Αβάνα, ένα διάχυτο κλίμα αλληλεγγύης, όλοι γνωρίζουν όλους, όλοι βοηθούν όλους, όλοι συνευρίσκονται και συναποφασίζουν για το μέγιστο δυνατό εύρος θεμάτων. Τρίτο στοιχείο είναι η πανταχού παρούσα μουσική. Τίποτε δεν γίνεται στην Αβάνα χωρίς τη συνοδεία της. Η μουσική ταξιδεύει εκεί που οι κάτοικοι δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε. Αυτήν ακριβώς την αδυναμία μετακίνησης συμβολίζει η έντονη σχέση με την παράλια, τη γνωστή «Μαλεκόν», που εκτείνεται σε μήκος αρκετών χιλιομέτρων. Τίποτα δεν είναι ορατό στον ορίζοντα αυτής της θάλασσας. Ούτε το Μαϊάμι, ούτε κάποιο άλλο νησί. Οι Κουβανοί αγαπούν να την ατενίζουν και να φαντάζονται πως ό,τι ποθούν βρίσκεται κάπου πέρα μακριά, εκεί που ο ουρανός ενώνεται με τη θάλασσα. Άλλο στοιχείο που βγαίνει έντονα στην ταινία είναι η ισχυρή σχέση με τις ανιμιστικές δοξασίες, ένας θρησκευτικός συγκριτισμός με έντονες επιρροές από το βαθύ αφρικανικό παρελθόν πολλών από τους κατοίκους της πόλης. Παρόντα είναι επίσης κάποια εξόχως χαρακτηριστικά θραύσματα της καθημερινότητας, όπως οι συχνές διακοπές ρεύματος, η έλλειψη βασικών καταναλωτικών αγαθών, οι σχοινοτενείς λόγοι του Φιντέλ Κάστρο. Αυτό που προσωπικά μου φάνηκε κάπως ανεπαρκές ήταν η κάλυψη του συναρπαστικού αρχιτεκτονικού τοπίου της πόλης, το οποίο αποτελείται επί το πλείστον από κτίρια ηλικίας άνω των εξήντα ετών, προϊόντα ενός μοναδικού αρχιτεκτονικού εκλεκτικισμού, που δεν έχουν όμως ανακαινιστεί ποτέ, με αποτέλεσμα να μπορούμε σήμερα να μιλούμε για μια πόλη υπό κατάρρευση, στοιχείο που καθίσταται συναρπαστικότερο από το γεγονός ότι η πόλη υποφωτίζεται, ενώ σημαντικά τμήματά της βυθίζονται κάθε βράδυ στο απόλυτο σκοτάδι. Πρόκειται για μια αίσθηση μοναδική για τον αμύητο επισκέπτη, και άκρως κινηματογραφική, θα λέγαμε. Σε κάθε περίπτωση η ταινία βλέπεται με ενδιαφέρον, αν και πάσχει από υφολογική και αφηγηματική ετερογένεια και υποκύπτει κάποιες στιγμές σε μια στερεοτυπική διαφημιστική λογική.
Αξιολόγηση: *** (3)
Γράφει ο Άγγελος Γιάννου videodrome@ymail.com
videodrome-filmnoir.blogspot.com