Σκηνοθεσία: Σάρι Σπρίνγκερ Μπέρμαν, Ρόμπερτ Πουλτσίνι
Παίζουν: Πολ Ντάνο, Κέβιν Κλάιν, Κέιτι Χολμς, Τζον Σι Ράιλι
ΗΠΑ, 2010
Διάρκεια: 108’
Αξιολόγηση: ****
Από την μακρινή Κίνα στην οποία ταξιδέψαμε την προηγούμενη εβδομάδα επιστρέφουμε σε μια πολύ οικεία μήτρα κινηματογράφου και ονείρων, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Όχι, δεν αναφερόμαστε στα ιλουστρασιόν όνειρα της Αμερικής του Χόλιγουντ και του Μπέβερλι Χιλς, στην Αμερική των υπερπαραγωγών και του μαζικού κοινού, αλλά στην Αμερική της Ανατολικής Ακτής, την Αμερική της κουλτούρας και του πολιτισμού.
Το «Extra Man» είναι μια χαρακτηριστικά νεοϋορκέζικη ταινία, μια ταινία με αναφορές στη λογοτεχνία, στον κόσμο του πνεύματος, αλλά και στον κόσμο της παλιάς αριστοκρατίας, που έχει απολέσει πλέον τον έλεγχο του πλούτου και δεν του έχει απομείνει παρά το φινετσάτο στιλ και το σαβουάρ βιβρ. Η ταινία είναι αυτό που αποκαλείται «coming-of-age movie», μια ταινία ενηλικίωσης, έχει δηλαδή σαν ήρωα έναν νεαρό καθηγητή Αγγλικής λογοτεχνίας ο οποίος μετακομίζει στο Μανχάταν προκειμένου να «ανακαλύψει τον εαυτό του». Αντλεί επομένως από την παράδοση του λεγόμενου «Bildungsroman», του είδους εκείνου μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα που αφηγούνταν την πορεία ενός νεαρού ήρωα προς την ωριμότητα, όπως για παράδειγμα η «Αισθηματική αγωγή» του Φλομπέρ.
Ως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν λείπει και ο χαρακτήρας ενός πιο έμπειρου «εκπαιδευτή», μια ισχυρή προσωπικότητα που θα μυήσει τον ήρωα σε κάποιο κομμάτι της κοινωνικής ζωής. Αυτός ενσαρκώνεται από τον Κέβιν Κλάιν, ο οποίος υποδύεται τον «Extra Man» του τίτλου, έναν άνδρα με μόρφωση, καλλιέργεια και γοητεία, ο οποίος ασκεί το επάγγελμα του συνοδού γηραιών κυριών της καλής κοινωνίας. Ο συνοδός είναι πάντα «έξτρα», ο άνθρωπος που στην πραγματικότητα δεν ανήκει στην ομήγυρη, αλλά αναπληρώνει ένα κενό, γεμίζει μια άδεια καρέκλα. Μπορεί να γοητεύει, να αρέσει, να προσελκύει την προσοχή και το ενδιαφέρον, στην πραγματικότητα όμως είναι κοινό μυστικό ότι δεν ανήκει εκεί, είναι «έξτρα» και στο τέλος θα παραπεταχτεί στην άκρη. Αυτή την υπαρξιακή τραγικότητα εκμεταλλεύεται στο έπακρο η ταινία, όχι μόνο μέσα από τον επιφανειακά εύθυμο και αστείο χαρακτήρα που ενσαρκώνει υπέροχα ο Κέβιν Κλάιν, αλλά και με τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα, ο οποίος παλεύει να διατηρήσει την ακεραιότητά του μέσα σε έναν κόσμο σκληρό και αδιάφορο, όπως και γενικότερα με την αναπαράσταση της αριστοκρατικής τάξης, μιας τάξης ανθρώπων θλιμμένων, μοναχικών, δίχως προσανατολισμό στη ζωή, που προσπαθούν να ξεγελάσουν τους εαυτούς τους χρησιμοποιώντας υπηρεσίες όπως αυτές του Extra Man.
Μια κάποια θλίψη αφήνει και η ταινία αν αναλογιστούμε πόσο απαρατήρητη πέρασε και τι έχει φτάσει να θεωρείται «νεανικός κινηματογράφος» στις μέρες μας. Πρόκειται για μια ταινία γεμάτη χιούμορ και ευαισθησία, με εξαιρετικά λεπτή αίσθηση της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, και μια διαρκή επίκληση του συναισθήματος χωρίς σε καμία περίπτωση να γίνεται γλυκερή. Γιατί η ζωή δεν έχει αξία χωρίς συναίσθημα, κι αυτή είναι μια αλήθεια που ο κινηματογράφος του Χόλιγουντ καμιά φορά μας κάνει να ξεχνάμε.
Άγγελος Γιάννου