Στις 25 Φεβρουαρίου έφυγε από τη ζωή ο εξαίρετος ηθοποιός Έρλαντ Γιόζεφσον μετά από πενταετή τουλάχιστον πάλη με τη νόσο του Πάρκινσον. Ήταν επίσης θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος, διηγηματογράφος και ποιητής, πατέρας πέντε παιδιών.
Η μακρόχρονη φιλία του με τον μεγάλο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν ξεκίνησε στα 16 του, όταν συνεργάζονται στο θέατρο («Ο έμπορος της Βενετίας», 1939). Θα τον ακολουθήσει δημιουργικά σε βάθος έξι δεκαετιών, από τη δεύτερη ταινία του Σουηδού μαέστρου («Βρέχει στην αγάπη μας», 1946) μέχρι την τελευταία («Saraband», 2003) αλλά και το τελευταίο θεατρικό. Παρέμεινε κυρίως θεατρικός ηθοποιός μέχρι το 1958 («Ο άνθρωπος με τα δύο πρόσωπα», «Στο κατώφλι της ζωής»). Συνεργάστηκε με τον Μπέργκμαν σε δυο θεατρικά έργα υπογράφοντας με το ετερώνυμο Μπούντελ Έρικσον («Ο κήπος των απολαύσεων», «Όλες αυτές οι γυναίκες») που έγιναν ταινίες (1961 και 1964) και από το 1966 τον διαδέχτηκε στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο Βασιλικό Δραματουργικό Θέατρο της Στοκχόλμης.
Από το 1968 («Η ώρα του λύκου») προσχωρεί ολόψυχα στο μπεργκμανικό κινηματογραφικό σύμπαν. Θα κάνει μαζί του συνολικά 15 ταινίες και τηλεταινίες (7 με παρτενέρ την Λιβ Ούλμαν) και θα αναλάβει σταδιακά πρωταγωνιστικό ρόλο μετά την απόφαση του Μαξ φον Σίντοφ (13 ταινίες με τον Μπέργκμαν) να ακολουθήσει διεθνή καριέρα (1971). Σημαντικές θεωρούνται οι ερμηνείες του στα έργα «Το πάθος της Άννας» (1969), «Κραυγές και ψίθυροι» (1972), «Σκηνές από ένα γάμο» (1973), «Πρόσωπο με πρόσωπο» (1976), «Φθινοπωρινή σονάτα» (1978), «Φάνι και Αλέξανδρος» (1982) και «Μετά την πρόβα» (1984). Το υπέροχο «Saraband» ήταν η συνέχεια των «Σκηνών από ένα γάμο» με 30 χρόνια απόσταση.
Το 1977 θα ξεκινήσει τη δική του διεθνή πορεία με το ρόλο του Νίτσε στη βιογραφική ταινία «Πέρα από το καλό και το κακό» της Λιλιάνα Καβάνι. Η συνέχεια είναι λαμπρή με σκηνοθέτες τους Φράνκο Μπρουσάτι («Ας ξεχάσουμε τη Βενετία», 1980), Ντούσαν Μακαβέγιεφ («Μοντενέγκρο ή γουρούνια και μαργαριτάρια», 1981), Φίλιπ Κάουφμαν («Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι», 1988), Ίστβαν Ζάμπο («Χάνουσεν», 1988), Πίτερ Γκρίναγουεϊ («Τα βιβλία του Πρόσπερο», 1991) και Θόδωρο Αγγελόπουλο («Το βλέμμα του Οδυσσέα», 1995). Εκεί όμως που άφησε ανεξίτηλο στίγμα είναι οι δύο τελευταίες ταινίες του Ταρκόφσκι, «Νοσταλγία» (1983) και «Η Θυσία» (1986).
Το 1978 θα δοκιμάσει με αρκετή επιτυχία τις δυνάμεις του πίσω από την κάμερα («Ένας και μία») σε συνεργασία με τους Σβεν Νίκβιστ και Ίνγκριντ Τούλιν. Η δεύτερη όμως απόπειρα θα είναι τραγική («Marmalade Revolution», 1980). Το 2000 έδωσε ρεσιτάλ εκφραστικότητας στην «Απιστία» της Ούλμαν ενσαρκώνοντας τον συγγραφέα Μπέργκμαν.
Κώστας Καρδερίνης