Καθώς το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος συμμετέχει ενεργά στον εορτασμό του 2017 έτος Νίκου Καζαντζάκη, παρουσίασε στις 28 Ιανουαρίου στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών την υπέροχη παράσταση Ασκητική του έξοχου αυτού συγγραφέα σε σκηνοθετική επιμέλεια Ανδρέα Κουτσουρέλη. Ο μαγικός λόγος του Νίκου Καζαντζάκη ρέει, συγκινεί, δεν επισκιάζεται από την εικόνα, τη δράση, την κίνηση. Στόχος του σκηνοθέτη ήταν να προβληθεί η φιλοσοφική σκέψη και ο στοχασμός του μεγάλου αυτού πνευματικού άνδρα, που ατρόμητος καταθέτει μπροστά στα μάτια μας την ψυχή του, τις αγωνίες, τα όνειρα και το λόγο από τις εσωτερικές του φωνές. Πρόκειται για μια υπαρξιακή αναζήτηση, για την αγωνιώδη πορεία του ανθρώπου να ανακαλύψει το πραγματικό νόημα της ύπαρξής του. Τα ερωτήματα πολλά, πανανθρώπινα, αμείλικτα. Εξίσου σκληρές και δύσκολες οι απαντήσεις. Από πού ερχόμαστε, από μια άβυσσο. Πού πηγαίνουμε; Σε μια άβυσσο. Το ενδιάμεσο είναι ζωή. Νους και καρδιά, να αντιμάχονται στην αρένα, αλλά και να αλληλοσυμπληρώνονται. Τα δυο αυτά στοιχεία απαραίτητα. Το αρσενικό και το θηλυκό συνυπάρχουν μέσα στον άνθρωπο. Οι εσωτερικές φωνές καλούν, μιλούν, ουρλιάζουν. Εσωτερικές κραυγές ακούγονται μέσα στο κεφάλι. Οι αισθήσεις παίζουν τα δικά τους παιχνίδια. Ακολούθα την πορεία σου. Διαλέγεις τον πιο δύσκολο, τον ανηφορικό δρόμο. Μη ρωτάς γιατί. Σκέψου. Πίστεψε στη δύναμή σου. Κάνε αυτό που μπορείς. Γέννησε αυτόν που θα σώσει τον κόσμο. Ζήτα από το παιδί σου να σε ξεπεράσει. Αυτό είναι το χρέος σου.
Έξι πρόσωπα επί σκηνής συνθέτουν τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου. Συνομιλούν μεταξύ τους, αλλά απευθύνονται και στο κοινό, και φτιάχνουν ένα δικό τους σύμπαν δημιουργώντας οι ίδιοι όλους τους ήχους του με τις δικές τους λέξεις, τις δικές τους φωνές, με τα κορμιά τους και με τη χρήση μουσικών οργάνων που βρίσκονται παντού στο χώρο. Ο κόσμος αποκτά μουσική, αποκτά φωνή. Η σκέψη εκφράζεται με το λόγο. Εκφράζεται με την κίνηση Είναι η κραυγή, είναι οι φωνές που μέσα στον άνθρωπο παλεύουν.
Η παράσταση είναι εξαιρετική. Ο λόγος του συγγραφέα ανυπέρβλητος. Ο σκηνοθέτης κατόρθωσε με ελάχιστα μέσα να προβάλει τη σκέψη του Καζαντζάκη, την υπαρξιακή του αγωνία, την αναζήτησή του του εσωτερικού κόσμου. Σ’ αυτό συνέβαλε και το υπέροχο λιτό αφαιρετικό σκηνικό –τη σκηνογραφική επιμέλεια υπογράφει η Μαρία Μυλωνά– με τα γήινα χρώματα και το χώμα σε σχήμα κύκλου στη μέση της σκηνής. Στο κέντρο ένα κομμάτι ξύλο όρθιο αγέρωχο, που μετουσιώνεται την κατάλληλη στιγμή σε μουσικό όργανο που πάλλεται και γεμίζει τη σιωπή με μουσική. Όλοι οι ηθοποιοί έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους. Ξεχώρισαν οι Νίκος Νικολάου, Δημήτρης Παλαιοχωρίτης και Στάθης Βούτος.
Δελίνα Βασιλειάδη