ΧΑΜΕΝΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ / (TABU)
Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Γκόμες
Παίζουν: Τερέζα Μαντρούγκα, Πάουρα Σόβεραλ, Άννα Μορέιρα, Χενρίκουε Εσπίριτο Σάντο, Ιζαμπέλ Καρντόσο
Διάρκεια: 118’
ΟΛΥΜΠΙΟΝ – ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ
Ο Πορτογάλος σκηνοθέτης Μιγκέλ Γκόμες αποτίνει έναν ολοκληρωτικό φόρο τιμής στην κινηματογραφική μαγεία, στοιχείο που καθίσταται εμφανές ήδη από τον τίτλο της ταινίας. Το 1931, ο εμβληματικός Γερμανός σκηνοθέτης του βωβού κινηματογράφου Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου υπογράφει την τελευταία του ταινία, με τον τίτλο «Tabu». Ο Γκόμες διατηρεί τον original χωρισμό της πλοκής στα κεφάλαια «Παράδεισος» και «Χαμένος Παράδεισος», μόνο που αντιστρέφει τη σειρά τους. Θα ξεκινήσει από τον «χαμένο παράδεισο», ο οποίος δεν είναι άλλος από τη σύγχρονη Λισαβόνα, κινηματογραφημένη σε μουντούς και απαισιόδοξους τόνους. Πάνω που αρχίζει να αναρωτιέται κανείς πού οδεύει αυτή η όμορφα δοσμένη αλλά κάπως συγκεχυμένη ιστορία, καταφθάνει η σκηνή όπου η Αουρόρα περιγράφει το όνειρό της. Πρελούδιο ενός μακρινού και χαμένου κόσμου. Μία απορία για το αν πρόκειται για όνειρο ή για θραύσματα αναμνήσεων. Καλώς ήρθατε στον «παράδεισο»…
Ο Γκόμες επιλέγει μία στιλιστική φόρμα που καθηλώνει και υπνωτίζει. Ένα voice off χωρίς διαλόγους, αλλά με ατόφιους τους λοιπούς ήχους (πυροβολισμοί, βήματα, μουσική, κραυγές ζώων, αυτοκίνητα). Έξοχα γυρισμένο σε φιλμ 16mm και με αφήγηση μυθιστορηματική, το «Tabu» υπερβαίνει τα στενά όρια μιας καλαίσθητης μελαγχολίας. Ο Γκόμες μας τραβάει μαζί του ως τον βυθό του χαμένου του παραδείσου και υποτάσσει τις αντιστάσεις μας με την επική ιστορία αγάπης που αφηγείται. Εκεί όπου το όνειρο, οι αναμνήσεις και η αλήθεια δεν διαφέρουν και τόσο πολύ μεταξύ τους. Ένα παράτολμο φορμαλιστικό επιχείρημα που πετυχαίνει διάνα. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός ότι μία αναδρομή στις απαρχές της κινηματογραφικής τέχνης μετουσιώνεται σε ολόφρεσκο νεοτερισμό, σε κάτι ατόφιο, πρωτότυπο, συναρπαστικό και ισοπεδωτικά πανέμορφο.
Αξιολόγηση: ***** (5)
Γιώργος Παπαδημητρίου