Εκδόσεις Θερμαϊκός, Θεσσαλονίκη 2011
Τα Παραμιλητά του Στάθη Κοψαχείλη μεταφέρουν τον αναγνώστη στην ελληνική ύπαιθρο της δεκαετίας του 1960 και τον αφήνουν να περιφέρεται έκθαμβος ανάμεσα στο ρέμα του Παλαβού, τη χαράδρα του Ενιπέα και τα δάση του Μύτικα.
Δεκαέξι διηγήματα-πίνακες ζωγραφικής απεικονίζουν ανθρώπους του μόχθου σε διαφορετικές σκηνές της καθημερινότητάς τους. Η φύση, πάντοτε παρούσα, πλαισιώνει τις ανθρώπινες φιγούρες με ελιές, αμπέλια, ελάτια. Πανέμορφη, επιβλητική, αλλά και συχνά τρομακτική στο απόκοσμο γαλάζιο φως των αστραπόβροντων, με τις νεροποντές που μαστιγώνουν τις φυλλωσιές των δένδρων και τις οξιές τις στεγνωμένες από τ’ αστροπελέκια.
Η παρουσία των ζώων καθοριστική… Άλογα, κατσίκες, αλεπούδες, αλλά και ο λύκος, που μας κλέβει την καρδιά στο ομώνυμο διήγημα και μας υπενθυμίζει ότι η σκέψη μας πρέπει να παραμένει καθαρή, απαλλαγμένη από κλισέ και στερεότυπα…
Το θρησκευτικό στοιχείο διατρέχει το βιβλίο απ’ άκρη σ’ άκρη, είτε με την έννοια της παράδοσης είτε με την έννοια του ημερολογίου. Η πλοκή αρκετών διηγημάτων έχει ως ορόσημο τη γιορτή των Χριστουγέννων, των Φώτων, ή του Προφήτη Ηλία. Γραφικά εκκλησάκια ξεπροβάλουν πάνω σε λόφους, απίστευτες αγιογραφίες προκαλούν δέος, πιστοί βαδίζουν μέσα στην ομίχλη με τα κεράκια τους να σχηματίζουν αχνό αλώνι φωτός.
Οι δεσμοί της οικογένειας είναι ισχυροί, τρυφεροί, παρότι με χιούμορ στηλιτεύονται κοροϊδευτικά κάποιες από τις συνήθειες των μελών της…
Η έλευση της νύχτας αποκαλύπτει έναν άλλον κόσμο, ονειρικό, συνυφασμένο με υπαρξιακές ανησυχίες, που μας καθηλώνει. Μια γερή δόση από ζωή σε όλο της το μεγαλείο. Πανέμορφη, αδάμαστη, γεμάτη συγκινήσεις, προκλήσεις, αλλά και απογοητεύσεις, πίκρες, ισχυρά ραπίσματα.
Λόγος γλαφυρός, εικόνες που κλείνουν το μάτι στον Παπαδιαμάντη και καθαρότητα ψυχής που συγκινεί…
Πολύ ενδιαφέρον έχει και το συνημμένο γλωσσάρι με λέξεις όπως βόρισμα (ριπές του ανέμου), λαγωνίκα (θηλυκό κυνηγητικό σκυλί), λαμπούδα (τσίγκινο λυχνάρι κωνικού σχήματος), κοκκινογούσια (κοκκινολαίμηδες), κ.ά. Δεν έχετε παρά να ρίξετε στους ώμους σας μια βραχεία (χοντρό τσόχινο πανωφόρι, ημίπαλτο) και να βγείτε ν’ ανασάνετε τον καθαρό αέρα των «Παραμιλητών»!
Βάσω Σφέτσιου