Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ συμβαδίζει και φέτος με τις άστατες κοινωνικές συνθήκες και η σειρά τριών αφιερωμάτων του το αποδεικνύει.
Αρχικά, το αφιέρωμα «Πρόσφυ-γες: Απόδραση προς την Ελευθερία;» στοχεύει σε μία πολύπλευρη απεικόνιση του προσφυγικού ζητήματος καθώς και της δυσμενέστερης ανθρωπιστικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου.
Στο συγκεκριμένο αφιέρωμα θα δούμε το «Dreaming of Denmark» του Μίκαελ Γκράβερσεν, ο οποίος ακολούθησε για χρόνια την οδοιπορία του δεκαπεντάχρονου Αφγανού πρόσφυγα Βασί, ο οποίος, χωρίς κηδεμόνες, προσπαθεί να διασχίσει την Ευρώπη αναζητώντας άσυλο και μία καλύτερη ζωή. Παρομοίως, το «This Is Exile: Diaries of Child Refugees» του Μανί Γ. Μπενσελά καταγράφει τις ζωές των μικρών προσφύγων που έχουν βρει καταφύγιο στον Λίβανο. Αποκομμένοι από πατρίδα και οικογένεια, στιγματισμένοι από τη φρικαλεότητα του πολέμου, αναζητούν οποιαδήπο-τε μορφή παιδικής ηλικίας.
Από την άλλη, ο Δανός Αντρέας Κοφόντ επιχειρεί να παρουσιάσει μια πιο αισιόδοξη πλευρά της παιδικής προσφυγιάς στο «At Home in the World», όπου οι πρόσφυγες έχουν αποδεχθεί τη μοίρα τους και αρχίζουν να χτίζουν μία ζωή στη νέα τους πατρίδα. Σαφώς, το αφιέρωμα δε θα ήταν ολοκληρωμένο αν παλαιότεροι πρόσφυγες δεν προ-σέφεραν τις δικές τους ιδέες. Αυτό κάνει ο Δανο-σέρβος Βλάντιμιρ Τόμιτς στο ντοκι-μαντέρ «Flotel Europa», μία αυτοβιογραφική δουλειά που καταγράφει τη συγκλονι-στική εμπειρία του ως πρόσφυγας του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία το 1992. Ο Τομιτς κατέληξε να «κατοικεί» στο λιμάνι της Κοπενχάγης για δύο χρόνια μέσα στο πλοίο Flotel Europa, πριν επιτέλους εγκατασταθεί μόνιμα στη Δανία.
Το δεύτερο αφιέρωμα εξυμνεί τη δουλειά του Δανού δημιουργού Γιον Μπανγκ Κάρ-λσεν. Ο Καρλσεν έχει επιτελέσει σεναριογράφος σε αρκετές παραγωγές, αλλά το πραγματικό του επίτευγμα είναι τα δεκάδες ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους που έχει σκηνοθετήσει. Δουλεύοντας με συμβολική κινηματογραφική γλώσσα, με προσωπικές εμπειρίες, καθώς και υπομονετικά μονόπλανα τοπίων, ο Κάρλσεν αναμιγνύει περίτρανα τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα. 
Στην πιο πρόσφατη ταινία του, «Cats in Riga» (2014) o Καρλσεν σκιαγραφεί το πορ-τραίτο της πρωτεύουσας της Λετονίας. Δε στρέφεται στους κατοίκους της Ρίγας ωστό-σο, αλλά…στις αδέσποτες γάτες της, που νωχελικά τριγυρνούν και λιάζονται στους δρόμους, μακριά από την αγχωμένη, ανθρώπινη πραγματικότητα. Σ’ ένα εντελώς δια-φορετικό κλίμα, πολλά χρόνια πριν ο Μάικλ Μουρ φέρει στο προσκήνιο την αγάπη των Αμερικανών για τα όπλα και τη βία με το «Bowling for Columbine», το έκανε ο Κάρλσεν το 1986 με το «Phoenix Bird». Εκεί, ο σκηνοθέτης ερευνά την παράνοια που χαρακτηρίζει τους Αμερικάνους πολίτες όσον αφορά την προσωπική τους ασφάλεια και τον αόρατο κίνδυνο που παραμονεύει, τον οποίο θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν μόνο μ’ ένα όπλο στο χέρι.
Στο τελευταίο αφιέρωμα Φεστιβάλ, το φως του προβολέα θα πέσει στον Ιρλανδό Μαρκ Κάζινς. Παθιασμένος κριτικός, σινεφίλ, συγγραφέας και σκηνοθέτης, είναι υ-πεύθυνος για την ίδρυση και την οργάνωση φεστιβάλ και οργανισμών σ’ όλο το μήκος της Ιρλανδίας και της Σκωτίας. Τα ντοκιμαντέρ του Κάζινς (θα προβληθούν τέσσερα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ) είναι συχνά αυτοαναφορικά και πειραματικά, χωρίς, ωστό-σο, να τους λείπει ο λυρισμός, το χιούμορ ή η γήινη συναίσθηση. Ο Κάζινς επιθυμεί να φέρει πλησιέστερα κοινό και κινηματογράφο.
Έτσι, στην τελευταία του δημιουργία, «Atomic: Living in Dread and Promise», εξε-ρευνά – μέσω του βομβαρδιστικού μοντάζ εικόνων από τη Χιροσίμα, τη Φουκουσίμα, το Τσερνόμπιλ, αλλά και πιο πρόσφατων συμβάντων – τον εφιάλτη της πυρηνικής ε-νέργειας. Γι όσους επιθυμούν κάτι πιο…ευχάριστο, τότε το «A Story of Children And Film» (2013) είναι ιδανικό. Ένα ντοκιμαντέρ που διερωτάται μέσα από 53 ταινίες και 25 χώρες (μεταξύ άλλων «Τα 400 Χτυπήματα» και «Ε.Τ. ο Εξωγήινος») καθώς και την αφηγηματική φωνή του ίδιου του σκηνοθέτη, γιατί είναι τόσο δημοφιλή τα παιδιά στον κινηματογράφο.
Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ντοκιμαντέρ που μπορεί να παρακολουθήσει κάποιος στο φετινό Φεστιβάλ. Οι δημιουργοί θα βρίσκονται στις προβολές για να συζητήσουν με το κοινό, και επίσης θα λάβουν μέρος σε ειδικά πάνελ καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ.
Λένα Βρούσια