(BIR ZAMANLAR ANADOLU’ DA/ ONCE UPON A TIME IN ANATOLIA)
Σκηνοθεσία: Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν
Παίζουν: Μοχάμετ Ουζουνέρ, Γιλμάζ Ερντογάν, Τανέρ Μπισρέλ, Αχμέτ Μουμτάζ Ταϋλάν, Φιράτ Τανίς
Διάρκεια: 150’
Αξιολόγηση: ****
Ο Τούρκος Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν μας προσκαλεί σε ένα μακρινό ταξίδι διαλεύκανσης ενός εγκλήματος με σαφέστατο προορισμό. Το τέλος της διαδρομής, το σημείο όπου ο χρόνος βολοδέρνει και αναιρεί την ίδια του την ύπαρξη. Θα γίνουμε μάρτυρες ολόκληρης της μακρόσυρτης διαδικασίας των ερευνών, με όλα τα επουσιώδη και μηχανιστικά σκέλη που την απαρτίζουν. Καθηλωτικά μονοπλάνα που δίνουν μονάχα μία γενική εικόνα διανθισμένη με καίριες ειδικές σφήνες, γεωγραφικό φόντο επιβλητικό και αχανές, μακρόσυρτες σιωπές που αφήνουν μία μόνιμη αίσθηση εκκρεμότητας και αναμονής. Ένα πορτρέτο δηλαδή της μάταιης αναζήτησης της αλήθειας, η οποία γίνεται ολοένα πιο σχετική και συγκεχυμένη σε κάθε βήμα της πορείας. Μία φορά κι έναν καιρό στην Ανατολία, διαπράχθηκε ένα έγκλημα που ζητά ένοχο. Ή ενόχους. Ή ακόμη πιο σωστά, ενοχή. Ο καθείς με τα κίνητρά του, ο κάθε ένας από τους ήρωες φωτίζει μία άλλη πτυχή του συμβάντος καθ’ όπως τον βολεύει, οι εκπρόσωποι της εξουσίας στο ηθικό απόσπασμα.
Η φωτογένεια είναι καταδικασμένη να συνοδεύει κάθε πόνημα του Τζεϊλάν. Όταν θα συνδυάζεται με μία αντίστιξη με ανθρωπολογικές και κοινωνικές αναφορές, θα μας χαρίζει ένα υπαρξιακό δράμα που τσαλαβουτά στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Το «Κάποτε στην Ανατολία» εισπνέει και εκπνέει κινηματογραφικό αέρα. Ένα γουέστερν στέπας, ένας νουάρ ερημικών εκτάσεων, μία απόπειρα αντονιονικής βουβής κραυγής. Μία αστυνομική ιστορία εγκλήματος που μεταφέρει έξυπνα και μεθοδικά το κέντρο βάρους από το ολικό στο επιμέρους. Ένα περίτεχνο στιλιζάρισμα που έχει λόγο ύπαρξης, έχοντας ως απώτερο σκοπό το περιεχόμενο. Ο τίτλος παραπέμπει σε παραμύθι. Η πιο σκοτεινή πλευρά αυτού του παραμυθιού είναι πως δεν έχει ακριβώς τέλος.
Γιώργος Παπαδημητρίου